فهرست مطالب
درمان ارتودنسی شکاف لب و کام در کودکان
لب شکری یک نقص مادرزادی است که در آن بخشی از صورت که لب بالا را تشکیل می‌دهد ، بجای بسته شدن قبل از تولد نوزاد ، شکافته باقی می‌ماند. شکاف‌های مشابهی می‌تواند در سقف دهان و کام اتفاق بیافتد . در یک کودک، شکاف لب و شکاف کام می‌تواند به تنهایی یا همراه با هم اتفاق بیافتد (یعنی شکاف لب و کام) . شکاف لب و کام در مراحل اولیه رشد جنین اتفاق می‌افتد . (درمان ارتودنسی شکاف لب و کام در کودکان )
این نقص می‌تواند ژنتیکی باشد یا در اثر مواجهات محیطی در دوران بارداری اتفاق بیافتد . در کودکان مبتلا به شکاف لب و کام، دندان‌ها به طور طبیعی رویش نمی‌کنند . شکاف ممکن است روی بخشی از فک که حاوی حفره‌های دندان است اثر بگذارد . به همین دلیل ، ممکن است بعضی از دندان‌ها به درستی شکل نگیرند ، در جای خود در نیایند یا اصلاً در نیایند. حتی ممکن است دندان اضافه هم تشکیل شود. در این موارد ، درمان ارتودنسی ضروری است . (درمان ارتودنسی شکاف لب و کام در کودکان )
[alert type=”custom” close=”false” icon=”fa fa-hand-o-left” color=”#000000″ background_color=”#6cd0d8″]
در صورتی که درمان اولیه شکاف لب و یا کام در نوزادان درست و به موقع انجام شود و مراقبت‌های اولیه دندان و ویزیت منظم دندانپزشکی نیز صورت گیرد ، ارتودنسی برای اصلاح شکاف لب و شکاف کام به اندازه درمان‌های دیگر پیچیده نخواهد بود . متخصصین روش‌ها و تکنیک‌های مختلف ارتودنسی را برای اصلاح و درمان مشکلات دندانی کودک پس از درمان اولیه شکاف لب و کام ارائه می‌دهند .
طبقه‌بندی ناهنجاری‌های شکاف دهان
ناهنجاری‌های شکاف دهان بر طبق موقعیتشان در دهان و اندازه نقص طبقه‌بندی می‌شوند :
- شکاف ناقص یک طرفه: شکاف در فقط یک طرف دهان که تا سوراخ بینی امتداد پیدا نمی‌کند .
- شکاف کامل یک طرفه: شکاف در فقط یک طرف دهان که تا سوراخ بینی در همان‌طرف امتداد پیدا می‌کند .
- شکاف کامل دو طرفه: شکاف‌های بزرگی که در هر دو طرف دهان ظاهر می‌شود و تا سوراخ بینی امتداد پیدا می‌کند .
- شکاف ریز و کوچک: مورد خفیف شکاف لب که به صورت یک برآمدگی کوچک روی لب یا یک جای زخم کوچک که تا سوراخ بینی امتداد پیدا می‌کند ظاهر می‌شود . (درمان ارتودنسی شکاف لب و کام در کودکان )
عوارض شکاف کام و لب
عوارض عدم درمان لب شکری و شکاف کام در کودکی عبارتند از :
مشکل گفتاری
کودکانی که با هر یک از این نقص‌های شکافی دهان متولد شده‌اند ، در صورت عدم درمان، با مشکل گفتاری مواجه می‌شوند . مشکلات گفتاری روی زندگی اجتماعی کودک و رشد عاطفی کودک تاثیر به سزایی دارد .
مشکل در تغذیه
نوزادان با شکاف کام یا شکاف کامل لب با مشکل شیر خوردن مواجه هستند . فضای خالی موجود در دهان نوزاد، اجازه عبور مایعات از دهان به حفره بینی را فراهم می‌کند و مگر اینکه کودک نشسته شیر بخورد، این امر می‌تواند بسیار خطرناک باشد .
کم‌شنوایی و عفونت مکرر گوش
شکاف کام می‌تواند باعث قرارگیری نامناسب شیپور استاش (لوله‌ی اتصال دهنده گلو به گوش) شود و تجمع مایعات ناشی از این قرار گیری نامناسب شیپور استاش، می‌تواند منجر به عفونت‌های درناک گوش میانی شود . عفونت شدید و طولانی گوش می‌تواند منجر به از دست رفتن کامل شنوایی شود . (درمان ارتودنسی شکاف لب و کام در کودکان )
مشکلات دندان
در کودکانی که با لب‌شکری و یا شکاف کام متولد می‌شوند، مشکلات دندانی بروز می‌کند که نیازمند مراجعه منظم به متخصص ارتودنسی است . کودکان متولد شده با شکاف اغلب :
- تعداد دندان کمتر (کم دندانی) یا دندان بیشتری (پر دندانی) از کودکان بدون مشکل شکاف دارند .
- همچنین به دلیل جراحی ترمیم و زیبایی قبلی ، دارای فک بالای کوچکی هستند .
- دندان در آمده نیز ممکن است نامرتب و کج باشد .
- دچار مشکل اپن بایت می‌شوند .
- تمیز کردن مناسب دندان کج دشوار بوده و در نتیجه احتمال پوسیدگی دندان در کودک متولد شده با شکاف دهانی بالاتر خواهد بود . در ضمن مصرف دارو‌های حاوی ساکارز در این کودکان ، احتمال پوسیدگی دندان را افزایش می‌دهد .
درمان
متداولترین دستورالعمل درمانی کودکان مورد استفاده در مراکز درمانی به قرار زیر است :
- نوزاد تازه متولد شده: آزمایش‌های تشخیصی، مشاوره عمومی والدین، دستور العمل‌های تغذیه‌ای، مسدود کننده کام (در صورت لزوم)، بررسی‌های ژنتیکی و تشخیص تخصصی، محاسبه احتمال بروز مجدد شکاف، توصیه‌های لازم جهت پیشگیری از بروز مجدد شکاف دهانی در خانواده
- سن ۳ ماهگی: ترمیم شکاف لب و جایگذاری لوله‌های تنفسی
- سن ۶ ماهگی: ارتودنسی پیش از جراحی در صورت لزوم و اولین ارزیابی گفتار کودک
- سن ۹ ماهگی: آغاز گفتار درمانی
- سن ۹-۱۲ ماهگی: ترمیم شکاف کام (جایگذاری لوله تنفسی، اگر این امر در زمان ترمیم لب شکری انجام نشده باشد)
- سن ۱-۷ سالگی: درمان ارتودنسی
- سن ۷-۸ سالگی: پیوند استخوان به قسمتی از فک بالا که حاوی حفره‌های دندانی است
- بعد از سن ۸ سالگی: ادامه درمان ارتودنسی
مراقبت‌های اولیه دندان
مانند کودکان دیگر ، به منظور داشتن دندان‌های سالم، کودکان متولد شده با شکاف لب یا شکاف کام نیز نیازمند تمیز کردن درست دندان ، تغذیه مناسب و فلورایددرمانی هستند. تمیز کردن مناسب دندان، باید به محض جوانه زدن دندان‌ها ، توسط یک مسواک کوچک با برس نرم انجام گیرد .
اگر به دلیل شکل نامناسب دهان و دندان در این کودکان، مسواک کودک با برس نرم قادر به تمیز کردن مناسب دندان‌ها نباشد، دندانپزشکان ممکن است استفاده از یک اسفنج حاوی دهانشویه نصب شده روی یک دسته را برای تمیز کردن دندان‌ها به شما توصیه نمایند .
اغلب دندانپزشکان توصیه می‌کنند که در صورت وجود مشکلات دندانی خاص، اولین ویزیت دندانپزشکی کودک باید در حدود سن یک سالگی و یا حتی زودتر انجام گیرد . مراجعات منظم دندانپزشکی باید در حدود سن ۳ سالگی آغاز شود . (درمان ارتودنسی شکاف لب و کام در کودکان )
درمان
مراقبت‌های ارتودنسی
اولین ویزیت ارتودنسی باید قبل از رویش دندان کودک انجام گیرد . هدف از این ویزیت، ارزیابی رشد صورت ، به ویژه رشد فک می‌باشد . بعد از درآمدن دندان‌های دائمی ، درمان ارتودنسی به منظور کمک به بهبود منظم و ظاهر دندان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد که شامل استفاده از بریس و سایر تجهیزات ارتودنسی جهت صاف کردن دندان‌ها می‌باشد .
درمان با بریس ارتودنسی معمولاً بعد از افتادن همه دندان‌های شیری شروع می‌شود ، اما ممکن است قبل از پیوند استخوان ، جهت ترمیم شکاف لثه ضروری باشد .
کودکانی که با مشکل لب شکری و یا شکاف کام متولد می‌شوند، تا رسیدن به سن ۲۱ سالگی باید مراقبت‌های ارتودنسی را ادامه دهند . وقتی همه دندان‌های دائمی درآمدند، جهت صاف کردن همه دندان‌ها، می‌توان بریس‌ها را روی دندان‌ها نصب کرد . (درمان ارتودنسی شکاف لب و کام در کودکان )
دندان‌سازی
مراقبت‌های دندان‌سازی می‌تواند شامل ساخت بریج دندانی، جهت جایگزینی دندان غائب، یا استفاده از ابزارهای ارتودنسی خاص به نام حباب‌های گفتاری یا لیفت‌های سقف دهانی، جهت بستن بینی از طرف دهان و ایجاد صدای طبیعی است .
ایمپلنت‌های دندانی تمام استخوانی
اغلب کودکان متولد شده با شکاف لب و کام ، دارای یک یا دو دندان از دست رفته هستند و دندان‌های نزدیک سقف دهان معمولاً فاقد استخوان نگه‌دارنده هستند . در این موراد ، ایمپلنت‌های تمام استخوانی موثرترین راه جایگزینی دندان غایب هستند .
ایمپلنت‌های دندان ، پایه‌های تیتانیومی کوچک هستند که در محل ریشه طبیعی دندان قرار می‌گیرند . این ریشه‌های تیتانیومی بسیار کوچک ، خیلی محکم‌تر از ریشه طبیعی دندان ، به استخوان فک پیوند خورده و با آن یکی می‌شوند .
این ایمپلنت‌ها به عنوان قلابی برای دندان مصنوعی ساخته و طراحی شده برای زیبایی حالت چهره کودک شما بکار می‌رود . (درمان ارتودنسی شکاف لب و کام در کودکان )
درمان
پیوند استخوان
اگرچه پیوند استخوان اغلب در کودکان زیر ۱۰ سال استفاده می‌شود ، نوجوانان هم می‌توانند از این تکنیک بهره ببرند . پیوند استخوان در ردیف دندانی فک بالا، که فک فوقانی (ماکسیلا) نامیده می‌شود ، جزء درمان‌های استاندارد برای بیماران با شکاف‌های صورت می‌باشد .
نحوه انجام آن شامل برداشتن یک تکه کوچک استخوان از یک قسمت دیگر (معمولاً لگن، سر، دنده یا پا) و جایگذاری آن در محل شکاف نزدیک دندان است . پیوند استخوان معمولاً با مقاصد زیر مورد استفاده قرار می‌گیرد :
- تامین پشتیبان برای لب و بینی و بهبود تقارن صورت
- تشکیل یک ردیف دندانی در خط لثه بالا، به منظور ایجاد ظاهری طبیعی‌تر و افزایش پایداری ردیف دندانی
- بهبود پایداری بخش جلویی سقف دهان، در صورت وجود شکاف دو طرفه
حفظ بهداشت دهان و دندان
کودکان با شکاف دهانی ، مستعد پوسیدگی دندان هستند، بنابراین تشویق آنها به رعایت بهداشت مناسب دهان و دندان و مراجعه منظم به دندانپزشکی از اهمیت بالایی برخوردار است . (درمان ارتودنسی شکاف لب و کام در کودکان )
دکتر ماندانا حجازی
متخصص دندانپزشکی کودکان و نوجوانان – دارای بورد تخصصی، عضوو هیئت علمی دانشگاه
(ارتودنسی اطفال – فیشور سیلانت – فلوراید تراپی – فضانگهدارها – روکــش دندان شیری – عصب کشی دندان شیری – دنـدانپزشکی تحت بیهـوشی)
