فهرست مطالب
نگهدارنده و ریتینر پلاک بعد از ارتودنسی
هنگامی که درمان ارتودنسی کامل شده و بریس‌ها از دهان کودک خارج می‌شود، استفاده از نگهدارنده یا ریتینر در تداوم شرایط نگهداری از دندان‌ها و حفظ نتایج ایجاد شده در ارتباط با وضعیت مناسب قرار گرفتن دندان‌ها در کنار یکدیگر و نیز نگهداری از طرح لبخند ایجاد شده در طول درمان، نقش بسیار بااهمیت و مهم خواهد داشت. ( نگهدارنده و ریتینر پلاک بعد از ارتودنسی )
نگهدارنده و ریتینر پلاک بعد از ارتودنسی
همواره یک بخش از درمان ارتودنسی استفاده از نگهدارنده یا ریتینر خواهد بود. در این مرحله متخصصین به شما کمک می‌کنند بهترین نگهدارنده را برای کودک خود با توجه به نیازهای درمان وی انتخاب کنید و در ادامه آموزش‌های لازم در ارتباط با نحوه استفاده و مراقبت از نگهدارنده به شما آموزش داده خواهد شد.
در طول مدت استفاده از انواع مختلف نگهدارنده یا ریتینر و پس از آن، لازم است مراقبت‌های لازم به شکل ملاقات‌های منظم با دندانپزشک به منظور کنترل کردن پوسیدگی احتمالی و جرم‌گیری و تمیز کردن حرفه‌ای دندان‌ها انجام شود. به این ترتیب دندان‌پزشکان می‌توانند وضعیت دهان و دندان کودک را پس از خارج کردن بریس‌ها از دهان و در هنگام استفاده از نگهدارنده بررسی نمایند تا به این ترتیب مطمئن شوند این ابزارها به نحو مناسب در دهان قرار گرفته و پلاک و جرم بر روی دندان‌ها وجود ندارد.
نگهدارنده یا ریتینر چگونه ساخته می‌شود؟
نگهدارنده معمولاً توسط دندانپزشکی که درمان ارتودنسی را بر روی شما انجام می‌دهد، ساخته می‌شود. این کار با بررسی وضعیت دهان و تهیه قالب از دندان‌های صاف شده و با استفاده از سیم و یا مواد اکلریلیک توسط تکنیسین دندانپزشکی در لابراتوار انجام می‌شود. به همین خاطر کار گذاشتن ریتینر در دهان بیمار معمولاً به دو جلسه درمان در مطب دندانپزشک نیاز خواهد داشت.
نگهدارنده یا ریتینر چگونه عمل می‌کند؟
مهم است که شما بدانید نگهدارنده یا پلاک ارتودنسی چگونه به حفظ موقعیت دندان‌ها در دهان کودک کمک می‌کند.
در حقیقت اطلاع از این شرایط می‌تواند به شما کمک کند انگیزه لازم را برای استفاده از این ابزار ارتودنسی در اختیار داشته باشید.
در ادامه برخی از مهم‌ترین کاربردهای استفاده از نگهدارنده توضیح داده شده است. ( نگهدارنده و ریتینر پلاک بعد از ارتودنسی )
تثبیت شدن و جلوگیری از بازگشت به موقعیت اولیه
دو مورد از مهم‌ترین دلایلی که لازم است کودک از نگهدارنده استفاده کند مربوط به تاثیرگذاری استفاده آن بر تثبیت موقعیت دندان‌ها در محل جدید و جلوگیری از بازگشت دندان‌ها به موقعیت اولیه می‌باشد.
توجه داشته باشید دندان‌ها به صورت طبیعی از جای خود حرکت کرده و معمولاً در موقعیتی تثبیت می‌شوند که بیشترین تماس بین دندان‌های بالا و پایین فک در هنگام جویدن غذا و گاز گرفتن وجود داشته باشد.
از طرف دیگر، بازگشت دندان‌ها به موقعیت اولیه زمانی ایجاد می‌شود که دندان‌های کودک و شرایط استخوانی وی به شرایط اولیه قبل از شروع درمان ارتودنسی باز گشته و این وضعیت دوباره باعث نامرتبی دندان‌ها یا بی‌نظمی آن‌ها در دهان شود. ( نگهدارنده و ریتینر پلاک بعد از ارتودنسی )
باقی ماندن دندان‌ها در محل
تثبیت دندان‌ها در محل جدید به زمان نیاز دارد. به همین خاطر با توجه به اظهارنظر حرفه‌ای متخصص ارتودنسی، احتمالاً لازم است در شش ماه اول پس از درمان (به غیر از زمان غذا خوردن) در طول ۲۴ ساعت شبانه‌روز از نگهدارنده یا پلاک در دهان استفاده شود.
در صورتی که دندان‌های کودک شما دچار مشکلات شدید نامرتبی دندان‌ها بوده است، احتمالاً لازم است تا یک سال یا بیشتر برای تثبیت مناسب دندان‌ها در محل جدید از نگهدارنده و پلاک استفاده گردد.
همچنین ممکن است متخصص ارتودنسی به شما توصیه کند پس از گذشت این مدت نیز حداقل چند ساعت در روز از نگهدارنده یا پلاک استفاده گردد.
نگهدارنده یا ریتینر چگونه عمل می‌کند؟
ترمیم سایر مشکلات دندان
نگهدارنده فقط باعث صاف ماندن دندان‌ها در دهان نمی‌شود، بلکه علاوه بر این نگهدارنده می‌تواند نقش مفید برای رفع سایر مشکلات دندان داشته باشد.
در حقیقت نامرتبی دندان‌ها می‌تواند باعث ایجاد مشکل برای صحبت کردن فرد شده، آسیب‌های خاص در ارتباط با فرسایش مینای دندان ایجاد کرده و نیز مشکلات مربوط به مفصل فک را برای کودک به همراه داشته باشد.
به این ترتیب هنگامی که بریس‌های دندان از دهان کودک خارج شده و دندان‌های کودک مرتب گردید، استفاده از نگهدارنده می‌تواند به حفظ موقعیت دندان‌ها در محل و پیشگیری از مشکلات مربوط به نامرتبی دندان‌ها کمک کند. ( نگهدارنده و ریتینر پلاک بعد از ارتودنسی )
چه مدت لازم است از نگهدارنده یا ریتینر استفاده شود؟
دندان‌ها داخل استخوان (یک بافت زنده) قرار گرفته و استخوان ساختار قابل ترمیم دارد.
به همین خاطر استفاده از نگهدارنده یا پلاک یک بخش مهم از فرآیند کلی درمان فرد می‌باشد.
پس از اینکه بریس‌های ارتودنسی از دهان کودک خارج شد، می‌توان انتظار داشت به مدت تقریباً ۶ ماه از نگهدارنده به صورت تمام وقت در دهان استفاده شده و پس از این مدت فقط در طول شب از این ابزار استفاده گردد.
به این ترتیب استفاده نگهدارنده باعث می‌شود دندان‌ها در موقعیت جدید باقی مانده و تطبیق وضعیت عضلات و بافت‌های دهان با شرایط جدید دندان‌ها امکان‌پذیر گردد. در این حالت مشابه مدتی که فرآیند درمان به صورت فعال بر روی بیمار انجام می‌شود، همکاری بیمار نقش بااهمیت در حفظ نتایج ایجاد شده خواهد داشت.
به هر حال، حتی با وجود استفاده از نگهدارنده، ممکن است لازم باشد برخی تغییرات خاص در وضعیت دندان‌ها ایجاد شود تا به این ترتیب دندان‌ها بتوانند بهترین عملکرد را در موقعیت جدید خود داشته باشند.
به هر حال اغلب لازم است نگهدارنده برای مدت نامحدود حداقل در طول شب توسط بیمار استفاده شود.
انتخاب نگهدارنده مناسب
امروزه سه نوع مختلف نگهدارنده برای حفظ نتایج درمان ارتودنسی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
انتخاب نوع نگهدارنده یا پلاک مناسب برای کودک به برنامه درمان و نیازهای وی بستگی دارد.
نگهدارنده سیمی (نگهدارنده هالی (Hawley))
این نوع نگهدارنده‌ها از قالب‌های اکریلیک با توجه به ظاهر دهان کودک و یک سیم برای متصل کردن نگهدارنده به دندان‌ها و تثبیت آن در محل ساخته می‌شوند. این نوع نگهدارنده متحرک است و به همین خاطر تمیز کردن آن ساده است. همچنین این نگهدارنده‌ها دارای رنگ‌های گوناگون و متنوع هستند.
نگهدارنده پلاستیکی شفاف (نگهدارنده اسیکس (Essix))
ظاهر این نوع از پلاک‌ها بسیار شبیه به ارتودنسی نامرئی می‌باشد.
این نوع نگهدارنده‌ها از مواد پلاستیکی و شفاف ساخته می‌شوند و به همین خاطر برای سایر افراد غیرقابل تشخیص می‌باشند.
خارج کردن این نوع از پلاک‌ها از دهان و تمیز کردن آن‌ها ساده است، اما دوام و ماندگاری آن‌ها کمتر از نگهدارنده‌های هالی می‌باشد. همچنین از این نوع نگهدارنده‌ها نمی‌توان برای افرادی استفاده کرد که دچار مشکل دندان قروچه هستند.( نگهدارنده و ریتینر پلاک بعد از ارتودنسی )
انتخاب نگهدارنده مناسب
نگهدارنده‌های باندینگ ثابت
این نوع نگهدارنده‌ها یکی از بهترین روش‌ها برای جلوگیری از حرکت دندان‌ها روی فک پایین کودک است، زیرا این نگهدارنده‌ها به صورت ثابت در دهان قرار می‌گیرند. به این ترتیب این نگهدارنده‌ها معمولاً بر روی ناحیه پایین دندان‌های جلوی دهان تثبیت می‌شوند.
توجه داشته باشید امکان خارج کردن این نگهدارنده‌ها از دهان وجود ندارد و معمولاً از آن‌ها برای چند ماه در دهان استفاده می‌شود. این نوع نگهدارنده‌ها معمولاً برای کودکانی استفاده می‌شود که در معرض ریسک بالای بازگشت دندان‌ها به موقعیت اولیه قرار دارند.
مراقبت از نگهدارنده دندان کودک
مهم است که استفاده از نگهدارنده دقیقاً طبق دستورالعمل دندانپزشک معالج انجام شود. به این ترتیب لازم است نگهدارنده به صورت روزانه با مسواک و نخ دندان یا از طریق غوطه‌ور کردن پلاک در محلول تمیز کننده دندان مصنوعی شستشو داده شود.
در هر حالت هنگام خارج کردن نگهدارنده از دهان لازم است مراقبت لازم از آن صورت گرفته و پلاک در محفظه مخصوص آن قرار گیرد.
افرادی که از نگهدارنده‌های زبانی باندینگ استفاده می‌کنند، لازم است مراقبت کافی را در هنگام جویدن غذا داشته باشند، زیرا ابزار باندینگ ممکن است به خاطر جویدن نادرست و فشار وارد شده از طریق دندان‌ها شکسته و باعث حرکت سریع دندان‌ها در دهان شود.
مشابه نگهدارنده‌های متحرک، مهم است که این نوع از نگهدارنده‌ها نیز به خوبی تمیز شوند. به این ترتیب در هنگام مسواک زدن، لازم است به دقت این نگهدارنده‌ها در فضای داخلی ناحیه پایین دندان‌های کودک تمیز شده و سیم‌های متصل به آن‌ها نیز تا حد ممکن پاک شوند. ( نگهدارنده و ریتینر پلاک بعد از ارتودنسی )
آیا می‌توان از نگهدارنده به جای بریس استفاده کرد؟
همان‌طور که از اسامی این ابزارهای ارتودنسی مشخص است، نگهدارنده برای نگه داشتن و تثبیت موقعیت دندان‌ها در محل جدید بهترین کارکرد را دارد.
به هر حال در برخی شرایط که مشکل بیمار در سطح حداقل باشد، می‌توان از انواع خاص نگهدارنده‌ها برای حرکت دندان‌ها به سمت موقعیت مناسب استفاده کرد.
به هر حال توجه داشته باشید استفاده از بریس‌های ارتودنسی همواره نتایج موثرتر و قابل اتکاتر در ارتباط با رفع مشکلات نامرتبی دندان‌ها خواهد داشت.
دکتر ماندانا حجازی
متخصص دندانپزشکی کودکان و نوجوانان – دارای بورد تخصصی، عضوو هیئت علمی دانشگاه
(ارتودنسی اطفال – فیشور سیلانت – فلوراید تراپی – فضانگهدارها – روکــش دندان شیری – عصب کشی دندان شیری – دنـدانپزشکی تحت بیهـوشی)
