دندان پزشکی کودکان

دکتر حجازی

زمان و علائم دندان در آوردن نوزادان و کودکان

1

اولین دندان سفید صدفی نوزادتان چه موقع شروع به بیرون زدن از لثه می‌کند؟ در اکثر نوزادان اولین دندان در حدود ۶ ماهگی می‌روید، البته، بسته به زمان شروع رویش اولین دندان‌های والدین یا زودرس بودن یا نبودن نوزاد (نوزادان زودرس معمولاً دیرتر دندان در می‌آورند) ممکن است دندان‌های او در ۳ ماهگی یا ۱۴ ماهگی نیز رشد کند. نحوه دندان درآوردن کودکان نیز بسیار متفاوت است. برخی از آن‌ها هفته‌ها قبل از جوانه زدن دندان دچار علائم درآمدن دندان (مانند تراوش بیش از حد آب از دهان و بهانه‌گیر شدن) می‌شوند، در حالی که برخی دیگر، هیچ نشانه‌ای بروز نمی‌دهند.

[alert type=”custom” close=”false” icon=”fa fa-hand-o-left” color=”#000000″ background_color=”#6cd0d8″]

از آنجا که بعضی از علائم دندان درآوردن نوزاد شبیه به نشانه‌های برخی بیماری‌ها است، در صورتی که علائم مذکور بدتر شدند (برای مثال، اگر تب درجه پایینِ نوزاد به ۳۸ درجه یا بالاتر رسید) یا بیش از دو تا سه روز طول کشیدند، با متخصص دندانپزشكي كودكان خود تماس بگيريد.اگر دندان‌های کودک تا ۱۵ ماهگی رشد نکردند نیز باید انها را در جریان بگذارید. در چنین مواردی، دندانپزشکان یک عکس رادیولوژی تجویز می‌کنند، زیرا این تأخیر می‌تواند منجر به نهفته شدن دندان‌ها و در نتیجه، عدم همترازی دندان‌ها و نیاز به درمان‌های ارتودنسی در سال‌های آینده شود.

فهرست مطالب

زمانبندی رشد دندان‌های مختلف نوزاد


عموماً دندان‌های نوزاد به صورت جفت رشد می‌کنند. ابتدا دو دندان پیشین میانی پایین، و حدود یک ماه بعد، دو دندان‌های بالای آن‌ها می‌رویند. البته در بعضی موارد، چهار دندان پیشین پایین رشد کرده و در طرف بالا دندانی نمی‌روید یا برعکس. در کل، زمانبندی رویش دندان‌ها به شرح زیر است:

۶ ماهگی: دندان‌های پیشین میانی پایین

۸ ماهگی: دندان‌های پیشین میانی بالا

۱۰ ماهگی: دندان‌های پیشین کناری بالا و پایین

۱۴ ماهگی: دندان‌های آسیاب اول

۱۸ ماهگی: دندان‌های نیش

۲۴ ماهگی: دندان‌های آسیاب دوم

نشانه‌های درآمدن دندان‌ها


با توجه به اینکه دندان‌ها هنگام بیرون آمدن از لثه بسیار کوچکتر از آن هستند که دیده شوند و اینکه فرآیند دندان درآوردن در کودکان متفاوت است، علائمی که معمولاً می‌توان انتظار داشت عبارتند از:

نیاز به گاز گرفتن

2

فشاری که دندان‌های در حال جوانه زدن، از زیر به لثه‌ها وارد می‌کنند با اعمال فشار از جهت مخالف تسکین می‌یابد، بنابراین اغلب نوزادانی که در حال دندان درآوردن هستند اشیاء مختلف را گاز می‌گیرند. البته، جویدن اجسام مختلف می‌تواند پاسخ غریزی نوزاد به حس عجیبی که در دهان خود دارد نیز باشد.

پف کردن لثه‌ها

3

در برخی موارد، قبل از جوانه زدن دندان، محل رویش آن در لثه نوزاد قرمز، متورم و کبود می‌شود. گاهی اوقات بالا آمدن دندان در زیر لثه باعث برآمدگی آن می‌شود، طوری که اگر بتوانید کودکتان را متقاعد کنید دهانش را به اندازه کافی باز کند، می‌توانید دندانی که زیر پوست قرار دارد را ببینید.

تراوش بیش از حد آب دهان

4

افزایش ترشح بزاق می‌تواند یکی از نشانه‌های رویش یک دندان جدید باشد. البته این حالت یکی از مراحل طبیعی رشد نوزاد نیز هست، بنابراین ترشح بیش از حد آب دهان همیشه نشانه دندان درآوردن نوزاد نیست. هیچ راهی برای تشخیص ارتباط ترشح بیش از حد بزاق نوزاد با درآمدن دندان جدید وجود ندارد. برای اطمینان از این موضوع باید علائم زیر نیز دیده شوند:

بهانه‌گیر شدن نوزاد، خصوصاً هنگام شب

5

جوانه زدن دندان (یعنی حرکت رو به بیرون دندان در استخوان و لثه) معمولاً به شکل مرحله‌ای صورت می‌گیرد، طوری که فعالیت دندان در شب بیش از روز است، بنابراین نوازدتان شب هنگام بهانه‌گیرتر خواهد بود.

کشیدن گوش

6

کشیدن گوش، اگرچه گاهی اوقات نشانه عفونت گوش است، اما می‌تواند نشانه درآمدن دندان نیز باشد؛ در این وضعیت، درد ایجاد شده در فک به گوش سرایت می‌کند.

تغییر در عادات غذا خوردن

7

در این حالت، نوزادانی که غذاهای جامد می‌خورند، به تغذیه پستانی یا تغذیه از بطری تمایل می‌یابند زیرا قاشق لثه‌های ملتهب آن‌ها را اذیت می‌کند. برخی دیگر از نوزادان نیز، کاملاً عکس این عمل را انجام می‌دهند، یعنی بیشتر غذا می‌خورند، چرا که فشار متقابل وارده، احساس خوبی به آن‌ها می‌دهد و نوزادانی که هنوز از پستان یا بطری تغذیه می‌کنند نیز ممکن است در ابتدا مشتاقانه شروع به تغذیه کنند اما سریع از خوردن منصرف شوند زیرا عمل مکیدن، فشار ناراحت کننده‌ای را به لثه‌ها و کانال‌های گوش آن‌ها وارد می‌کند.

تب

8

گاهی اوقات کودکانی که در حال دندان درآوردن هستند، هنگامی که گوش خود را می‌گیرند قدری افزایش دما را احساس می‌کنند. زیرا دندان درآوردن می‌تواند باعث تب درجه پایین در کودکان شود.

سرفه کردن

9

در برخی موارد، کودکان در دوره‌ای که در حال دندان درآوردن هستند، دچار سرفه‌های بی‌ضرری نیز می‌شوند.

آیا علائم، ناشی از درآمدن دندان هستند یا مشکل چیز دیگری است؟


تا همین اواخر، بسیاری از متخصصان معتقد بودند، دندان درآوردن عملاً دلیل تمامی سرفه‌ها، عطسه‌ها و گریه‌های کودک در چند سال اول زندگی است. اما امروزه متخصصان بر این باورند که اگر نوزاد تب داشته، بیمار به نظر می‌رسد یا دچار هرگونه علائمی شدیدتر از بهانه‌گیری، ترشح بیش از حد بزاق و گاز گرفتن اجسام شده است، بهتر است یک متخصص کودکان او را معاینه کند تا از عدم وجود هرگونه عارضه جدی‌تری مانند عفونت گوش اطمینان حاصل شود.

کودک مشکلات شکمی دارد؟

تصور غلط دیگری که وجود دارد این است که دندان درآوردن باعث اسهال می‌شود. گاهی اوقات مدفوع نوزاد به خاطر بلعیدن بزاق اضافی نرم می‌شود، البته اگر مدفوع با فشار و به حالت انفجاری خارج شده، مکرر باشد یا با خون یا مخاط (موکوس) همراه باشد، باید او را برای ارزیابی نزد متخصص کودکان برد.

کودک بدخلق است؟

اگرچه تمامی نوزادان در زمان دندان درآوردن بهانه‌گیر می‌شوند، با این حال تمامی بهانه‌گیری‌ها نوزادان به خاطر دندان درآوردن نیست. در زمان درآمدن دندان‌ها، نوزاد به خاطر درد ضرباندار لثه‌هایشان زودرنج شده و هنگام خواب به سختی آرام می‌گیرند، البته مبهم بودن این درد باعث می‌شود بتوان در طول روز حواس او را پرت کرد. این در حالی است که درد عفونت شدید بوده و به همین خاطر نوزاد تمام روز بدخلق است و تمایلی به شرکت در هیچ فعالیتی ندارد.

روش‌های تسکین درد


ممکن است نیاز باشد چند روش را امتحان کنید تا ببینید کدام یک برای کودکتان بهتر جواب می‌دهد:

یک حوله دست و صورت مرطوب و یخ‌زده

یک طرف حوله را خشک نگه‌دارید تا کودک بتواند به خوبی آن را در دست بگیرد.

یک پارچه کلفت احساس خوبی به لثه‌های کودک داده و سردی یخ نیز لثه‌های دردناک را بی‌حسی می‌کند. برای این کار می‌توانید از یک دندانگیر نوزاد که در یخچال سرد شده نیز استفاده کنید، البته نباید یخ بزند زیرا بیش از حد برای لثه‌های حساس کودک سفت خواهد بود.

حلقه‌های دندانگیر: بله یا خیر؟

10

برخی نوزادان و کودکان نوپا به طور غریزی هر چیزی که جلوی دستشان باشد را گرفته و با گاز زدن آن درد خود را کاهش می‌دهند، اما گاهی اوقات سفت بودن این اجسام باعث آسیب دیدن دندان‌های در حال رویش می‌شود. برای رفع این مشکل می‌توانید به کودک یک حلقه دندانگیر پلاستیکی خنک (نه یخ‌زده) بدهید و هر روز دهان کودک را چک کنید تا مطمئن شوید لب‌ها یا زبان خود را گاز نگرفته باشد.

ماساژ

11

اگر دندان هنوز در عمق لثه قرار داشته و کبودی دردناکی ایجاد نکرده است، مالش دادن یا وارد آوردن فشار ملایم به جایی از لثه که قرار است دندان بیرون بیاید، تا حد زیادی درد را تسکین می‌دهد. برای این کار می‌توانید با انگشت تمیزتان یا حوله تمیزی که دور آن پیچیده‌اید، ناحیه مورد نظر را مالش دهید.

داروهای مسکن

12

استامینوفن و ایبوپرفون و همچنین داروهای بی‌حسی موضعی گزینه‌های خوبی برای تسکین موقت درد هستند، البته نباید بیش از دوز توصیه شده مصرف شوند.

پرت کردن حواس کودک

13

درد دندان درآوردن مانند سردرد است (باعث ناراحتی کم شدت و مزمن می‌شود). اغلب می‌توان با منحرف کردن ذهن کودک، باعث تسکین آن شد. برای این کار باید وقت بیشتری را با او گذرانده یا یک اسباب‌بازی جدید به او بدهید. همچنین، نباید قدرت التیام‌بخشی نوازش را دست کم بگیرید: گاهی اوقات برای پرت کردن حواس کودک از درد، تنها به کمی نوازش بیشتر روی یک کاناپه نیاز است.

روش‌های مخصوص زمان دندان درآوردن کودک که بهتر است آن‌ها را امتحان کنید

14

خوراکی‌های سفتی مانند نان سوخاری یا تُست، شیرینی‌های یخ‌زده، هویج و موز یخ‌زده، شاید پاسخگوی تمایل کودک برای جویدن باشند، اما بعد از مدتی جویده شدن خرد شده و خطر خفگی را به همراه خواهند داشت.

هشدار سازمان غذا و دارو

سازمان غذا و دارو پیشتر به والدین هشدار داده بود از استفاده از محصولات بدون نسخه حاوی بنزوکائین برای بی‌حس کردن دهان کودکان خودداری کنند، اما در هشدار جدید این سازمان آمده است که برخی داروهای تجویزی مانند لیدوکائین ویسکوز، نیز باید تنها با دستور پزشک برای کودکان زیر ۲ سال استفاده شوند. کودکانی که بیش از حد لیدوکائین ویسکوز دریافت کنند دچار علائم اوردوز زیر خواهند شد:

  • احساس ناراحتی و اضطراب بی‌دلیل
  • گیجی
  • به خواب رفتن بیش از حد سریع
  • مشکلات بینایی
  • لرزش
  • استفراغ
  • حمله
  • مشکلات قلبی
  • آسیب‌ مغزی شدید

 

ثبت نام
اطلاع از
guest
1 دیدگاه
قدیمی ترین
جدیدترین بیشترین رای
بازخورد درون خطی
دیدن همه سوالات
ربابه صمدی
ربابه صمدی
3 ماه ها گذشته

با سلام و خسته نباشید.پسرمن ۵ ماه و ۱۴روز هستش و الان دو روزی هست که بی قراری میکنه و تمایل به شیر خوردن ندارد و اگر هم میخواد بخوره زود منصرف میشه و هرازگاهی هم تب میکنه و موقع خواب گریه میکنه میخواستم بپرسم که اینا میتونه علائم دندان درآوردن نوزاد باشه.