آفت دهان لب و زبان در کودکان علت علائم و درمان سریع آن

آفت دهان لب و زبان در کودکان علت علائم و درمان سریع آن

آفت دهان بیماری‌ است که باعث ایجاد زخم‌های کوچک در دهان ، خصوصاً داخل لب ، روی گونه‌ها یا روی زبان می‌شود . (آفت دهان لب و زبان در کودکان علت علائم و درمان سریع آن )

آفت دهانی مشکل جدی به شمار نمی‌رود ، اما می‌تواند حین خوردن ، آشامیدن یا تماس بر روی آن برای کودک ایجاد درد نماید . علت اصلی این نوع زخم‌های دهانی مشخص نیست ، اما به نظر می‌رسد ژنتیک در آن نقش داشته باشد .

برخی کودکان وقتی دچار استرس می‌شوند، بیشتر مستعد آفت می‌شوند .

آفت می‌تواند بعد از وارد آمدن ضربه به دهان ، مثلاً در اثر شکاف حاصل از یک درمان دندانپزشکی در پوست کودک ، یا گاز گرفتن زبان یا گونه توسط کودک نیز بروز پیدا کند .

برخی شواهد نشان می‌دهد که آلرژی‌ غذایی ، عفونت ویروسی و کمبود مواد غذایی (به‌خصوص عدم دریافت آهن ، فولیک اسید ، روی و ویتامین B12 کافی) می‌تواند از عوامل تحریک کننده بروز آفت در دهان کودک باشند .

آفت دهان لب و زبان در کودکان علت علائم و درمان سریع آن

اگر می‌خواهید بدانید که زخم ایجاد شده در دهان کودکتان آفت است یا نه ، یا اگر آفت بعد از چند هفته از همچنان در دهان کودکتان باقی ماند ، جهت تشخیص و درمان وی را نزد یک دندانپزشک ببرید . (آفت دهان لب و زبان در کودکان علت علائم و درمان سریع آن )

[alert type=”custom” close=”false” icon=”fa fa-hand-o-left” color=”#000000″ background_color=”#6cd0d8″]

معمولاً درد حاصل از آفت دهان ، طی چند روز کاهش می‌یابد و زخم‌های دهان بدون درمان خاصی، طی یک یا دو هفته التیام می‌یابند ، ولی اگر زخم ایجاد شده در دهان کودک بزرگ ، دردناک یا ماندگار باشد ، متخصصین درمان‌های مناسب برای کودکان تجویز خواهند نمود ، مثلاً ممکن است استفاده از دهان‌شویه آنتی باکتریال (ضد میکروبی) ، پماد کورتیزون ، یا محلول‌های با نسخه یا بدون نسخه مخصوص کاهش درد و تحریک بافت دهان کودک را توصیه نمایند .

آفت دهان چیست و چه مشخصات ظاهری‌ دارد؟

آفت دهان شامل یک سری زخم‌های گرد یا بیضی شکل بوده که توسط یک ناحیه قرمز احاطه شده است .

این زخم‌های دهانی اصولاً خاکستری ، زرد رنگ بوده و بسته به نوع آن ، اندازه‌های متفاوتی دارند ، قطر آن‌ها می‌تواند بین چند میلی‌متر تا بیش از یک سانتی‌متر باشد .

علت آفت دهان در کودکان

علت دقیق این بیماری ناشناخته است ، ولی عوامل مختلفی وجود دارد که به نظر می‌رسد در پخش شدن و گسترش این زخم‌های دهانی در کودکان موثر باشد ، از جمله این عوامل می‌توان به موارد زیر اشاره نمود :

• سیستم ایمنی ضعیف بدن
• آلرژی به غذاهایی مانند قهوه، شکلات، پنیر، مغز‌ها (میوه‌های مغزدار) و مرکبات
• استرس
• ویروس و باکتری
• زخم‌های داخل دهان
• تغذیه نامناسب
• داروهای خاص

اولین بروز افت دهانی در کودکان و نوجوانان بین ۱۰ تا ۱۹ سال اتفاق می‌افتد که در حدود یک سوم این کودکان، این زخم‌ها تا سال‌ها بعد ، به‌طور مکرر ظاهر می‌شود .

این زخم‌ها مسری نبوده و از کودکی به کودک دیگر منتقل نمی‌گردد . (آفت دهان لب و زبان در کودکان علت علائم و درمان سریع آن )

علائم و نشانه‌ها

در ادامه به برخی از علائم و نشانه‌های ایجاد  آفت در دهان کودکان اشاره می‌شود. هر چند، هر کودک ممکن است علائم مختلفی را تجربه کند . این نشانه‌ها عبارتند از:

• زخم‌های داخل دهان، خصوصاً داخل لب‌ها، روی گونه‌ها یا روی زبان .
• زخم‌هایی که یک رویه زرد و یک پایه سرخ دارند .
• در اغلب موارد تب بروز نمی‌کند.
• این زخم‌ها معمولا بین ۷ تا ۱۴ روز التیام پیدا می‌کنند .
• معمولاً این زخم‌ها مدام اتفاق میافتند و تکرار می‌شوند .

چه زمان باید به دندانپزشک کودکان مراجعه کرد؟

در صورت مشاهده علائمی نظیر، کهیر ، تاول‌های ملتهب یا تب در کودک یا در صورت دشوار شدن آشامیدن به دلیل وجود این زخم‌های دهانی ، حتماً با دندانپزشک کودتان مشورت نمائید .

در صورتی‌که کودکتان زود به زود دچار آفت دهان می‌شود نیز با دندانپزشک وی مشورت نمائید .

انواع

سه نوع آفت اصلی مخصوص دهان کودکان وجود دارد :

• آفت‌های کوچک تکرار شونده که ۸۰% آفت‌های دهانی را تشکیل می‌دهند . قطر آنها کمتر از ۵ میلی‌متر بوده و طی ۱-۲ هفته برطرف می‌شوند .

• آفت‌های بزرگ که قطر بیش از ۱۰ میلی‌متر داشته و درمان آن هفته‌ها تا ماه‌ها زمان می‌برد و اغلب از خود جای زخم باقی می‌گذارند .

• آفت‌های تبخالی شکل که شامل زخم‌های ریز متعددی هستند که طی یک ماه بر طرف می‌شوند و اغلب روی زبان کودک ظاهر می‌شوند .

آیا آفت همان تبخال است؟

خیر، آفت و تبخال دو مقوله متفاوت هستند . آفت مسری نیست و معمولاً در بافت‌های نرم داخل دهان ظاهر می‌شود ، در حالیکه ، تبخال که توسط ویروس آبله مرغان ایجاد می‌شود ، مسری بوده و معمولاً خارج دهان و لب‌ها ظاهر می‌شود . (آفت دهان لب و زبان در کودکان علت علائم و درمان سریع آن )

تشخیص

آفت دهان معمولاً بر اساس سابقه خانوادگی و معاینه کودکان تشخیص داده می‌شود . زخم‌های حاصل از آفت خاص بوده و به راحتی با معاینه قابل تشخیص هستند .

جهت بررسی سایر علل احتمالی بروز این زخم‌های دهانی ، دندانپزشک کودکتان ممکن است علاوه بر معاینه ، آزمایشات زیر را نیز درخواست کند :

• تست خون
• کشت زخم‌های دهانی
• نمونه‌برداری بافت : برداشتن تکه کوچکی از بافت ناحیه زخم و آزمایش میکروسکوپی آن

درمان

درمان آفت دهان مناسب هر کودک ، بر اساس عوامل زیر تعیین می‌شود :

• سن ، سلامت عمومی و سابقه دارویی کودک
• شدت بیماری
• قدرت تحمل کودک در مقابل داروها و درمان‌های خاص
• طول دوره بیماری
• نظر شخصی والدین

هدف از درمان آفت دهان ، کاهش شدت علائم آن است . از آنجایی ‌افت دهان ، ویروسی یا میکروبی نیست ، هیچ آنتی‌بیوتیک و داروی ضد ویروسی روی ان اثر ندارد ، درمان‌های زیر را می‌توان برای کودکان در نظر گرفت :

شستشوی دهان با دهانشویه

استفاده از دهان‌شویه جهت کاهش سریع درد و التهاب اطراف این آفت دهانی ، می‌تواند مفید واقع شود .

یک تکه یخ روی آن قرار دهید

یک تکه یخ به کودک بدهید که آنرا بمکد ، این امر به کاهش درد و التهاب آفت‌ دهان کمک می‌کند . سرمای یخ جریان خون را آهسته نموده و از رسیدن خون به این زخم‌ها درون دهان جلوگیری نموده ، در نتیجه، باعث کاهش درد و ورم آن می‌شود .

کورتیزون موضعی

کورتیزون موضعی بخش اصلی درمان آفت دهان کودکان را تشکیل می‌دهد و می‌تواند به‌طور موضعی روی سطح داخلی دهان مالیده شود و برای اغلب کودکان موثر است .

کورتیزون در قالب دهانشویه ، اسپری و قرص‌های قابل انحلال کوچک در دسترس است . داروهای بی‌حسی موضعی مانند بنزوکائین و لیدوکائین نیز برای کاهش درد قابل استفاده هستند .

درمان

دهانشویه‌های بی‌حس کننده و ضد درد

اگر دهان کودک آفت شود ، می‌توانید از دهانشویه ، اسپری یا آبنبات‌های مکیدنی بدون قند مخصوص گلوی برای بی‌حسی و کاهش درد کودک استفاده نمایید ، بخصوص اگر قبل از غذا مصرف شوند ، اثر آنها بیشتر خواهد بود .

ژل ، اسپری و دهانشویه‌های بی‌حسی فاقد الکل

در صورت سخت و دردناک بود فرآیند مسواک زدن برای کودک ، می‌توانید از ژل ، اسپری و دهانشویه‌های بی‌حسی فاقد الکل (مثل کلروهگزیدین گلوکونات) برای کاهش عفونت ثانویه و کنترل سطح جرم و پلاک روی دندان کودک استفاده نمایید .

دهانشویه تتراسیکلین نیز برای برخی از انواع آفت دهان می‌تواند مفید باشد .

پماد پوششی محافظ

پماد محافظ روی آفت دهان کودک سدی تشکیل می‌دهند و از مجاورت زخم دهان با مواد تحریک کننده جلوگیری می‌کند .

این پماد ، روی زخم یک مانع مکانیکی تشکیل داده و از آن در مقابل عفونت ثانویه و تحریک بیشتر محافظت می‌کند . این مواد در قالب پماد یا قرص‌های قابل انحلال موجود هستند .

مکمل‌ ویتامین B12

مکمل‌ زیر زبانی ویتامین B12 حتی در افرادی که کمبود ویتامین B12 ندارند ، از بروز آفت‌های دهانی تکرار شونده جلوگیری به عمل می‌آورد . (آفت دهان لب و زبان در کودکان علت علائم و درمان سریع آن )

درمان

مکمل‌ آهن

میزان مکمل آهن مورد نیاز کودک یا اصولاً لزوم اضافه کردن آن به رژیم غذایی او ، باید زیر نظر پزشک معالج و در صورت تشخیص کمبود آهن در کودک انجام گیرد .

مواظب غذای مصرفی کودک باشید

از دادن غذاهایی که آفت دهان را تحریک و تشدید می‌کنند ، به‌خصوص غذاهای تند ، شور یا اسیدی که باعث تحریک بیشتر دهان می‌شوند به کودک خودداری نمایید .

رعایت بهداشت دهان و دندان توسط کودک

بهداشت مناسب دهان و دندان و استفاده از خمیردندان درمانی بدون سدیم سولفات می‌تواند از عفونت ثانویه و تشکیل جرم و پلاک روی دندان کودک جلوگیری به عمل آورد . (آفت دهان لب و زبان در کودکان علت علائم و درمان سریع آن )

درمان‌های خانگی

میزان مصرف آب آشامیدنی و مایعات را در کودک افزایش دهید ، برای درد و تب می‌توانید به او استامینوفن دهید ، با چوب پنبه آغشته به نیترات نقره سطح روی آفت را بسوزانید و به کودک خود در کاهش میزان استرسش کمک نمایید .

دکتر ماندانا حجازی
متخصص دندانپزشکی کودکان و نوجوانان – دارای بورد تخصصی، عضوو هیئت علمی دانشگاه

(ارتودنسی اطفال – فیشور سیلانت – فلوراید تراپی – فضانگهدارها – روکــش دندان شیری – عصب کشی دندان شیری – دنـدانپزشکی تحت بیهـوشی)