ارتودنسی دندان کودکان

ارتودنسی دندان کودکان

ارتودنسی دندان کودکان : فک‌های صاف و دندان‌های رديف و مرتب می‌تواند از بروز پوسيدگی دندان‌ها، بيماری‌های لثه و ساير مشکلات دهان و دندان جلوگيری نمايد. لبخند زيبا و جذاب تنها يکی از نتایج حاصل از درمان ارتودنسی است، اما دلايل بسيار زياد ديگری هم برای مراجعه به متخصص ارتودنسی وجود دارد.

توصيه متخصصين ارتودنسی اين است که همگی کودکان تا سن ۷ سالگی يک تست غربالگری ارتودنسی انجام دهند. امروزه توليدکنندگان براکت‌های ارتودنسی، کش‌های لاستيکی با رنگ‌های متنوعی توليد کرده‌اند تا بتوانند از اين طريق درمان ارتودنسی را برای کودکان و نوجوانان، جذاب‌تر و پذيرفتنی‌تر سازند.

امکان انتخاب رنگ اين کش‌ها توسط خود کودک باعث می‌شود که کودک احساس کند در بحث درمان ارتودنسی خود بيشتر درگير است و نظرش در اين مورد اهميت دارد.( ارتودنسی دندان کودکان )

کودک شما در چه سنی باید مورد معاینه ارتودنسی قرار گیرد؟

متخصصین توصیه می‌کنند که کودکان تا سن هفت سالگی حتماً برای تست غربالگری ارتودنسی متحرک مورد معاینه قرار بگیرند.

در سن هفت سالگی دندان‌ها و فک کودک به اندازه کافی شکل گرفته و رشد کرده‌اند و بنابراین دندانپزشک یا متخصص ارتودنسی می‌تواند مشخص کند که آیا خطر بروز مشکلات فک و دندان در آینده برای کودک وجود خواهد داشت یا خیر.

البته در اغلب موارد، نیازی به استفاده از درمان ارتودنسی در همان سن هفت سالگی کودک نیست، اما این فرصت برای والدین کودک و خود دندانپزشک فراهم می‌شود تا سرعت رشد و نمو کودک را بررسی کنند و بر اساس آن، بهترین زمان و روش درمان را برای و تعیین نمایند.

در واقع هنگامی که شما خودتان فرصت کافی داشته باشید، می‌توانید برنامه‌ریزی لازم برای درمان کودک را هم در زمان مناسب انجام دهید و از بروز مشکلات وخیم‌تر در آینده جلوگیری کنید.

دلایلی برای شروع زودهنگام درمان ارتودنسی

با وجود آنکه اغلب مردم تصور می‌کنند که تقبل  قیمت ارتودنسی اساساً با هدف بهبود زیبایی ظاهری انجام می‌شود، اما در واقع دلایل متعدد دیگری هم برای استفاده از ارتودنسی وجود دارد.

از جمله اینکه ارتودنسی می‌تواند باعث بهبود سبک زندگی و سلامتی بیشتر یک کودک شود. از مزایای ارتودنسی در کودکان میتوان به این نکته اشاره کرد که فک کودک هنوز در حال رشد است.

درمان زودهنگام و انجام ارتودنسی پیشگیری زمانی موثر است که قوس دندانی و فک‌ها به طور کامل شکل نگرفته‌اند. ارتودنسی فانکشنال می‌تواند این مشکلات را برطرف کند.

معمولا بعد از این درمان، مدتی بعد لازم است که درمان‌های دیگری صورت بگیرند. اما مدت زمان این درمان‌ها بسیار کوتاه خواهد بود.

ارتودنسی دندان کودکان

ارتودنسی به پیشگیری از پوسیدگی دندان‌ها کمک می‌کند: دندان‌های نامرتب، روی هم افتاده و کج می‌تواند مسواک زدن و کشیدن نخ دندان را برای کودک سخت‌تر کند.

زیرا با وجود این مشکلات، بعضی از سطوح دندان‌های کودک به راحتی قابل دسترس نیست و نمی‌توان به شکل صحیحی آن‌ها را تمیز کرد.

ارتودنسی دندان‌ها را صاف و مرتب میکند و خطر پوسیدگی آنها را کاهش می‌دهد و در نتیجه، نیاز به استفاده از درمان‌های دندانپزشکی پیچیده‌تر در آینده که می‌تواند ناراحتی و هزینه‌های بسیار بیشتری نسبت به قیمت ارتودنسی دندان را هم به دنبال داشته باشد، برطرف می‌نماید.

ارتودنسی دندان در کودکان

ارتودنسی به پیشگیری از بیماری‌های قلبی کمک می‌کند: نامرتبی دندان‌ها به خاطر مشکلات فک، می‌تواند باعث سخت‌تر شدن بهداشت و مراقبت از دهان و دندان و تأثیر منفی آن بر سلامت لثه‌ها شود.

هنگامی که نامرتبی دندان‌ها و ناهنجاری‌های فک، کار تمیز کردن سطوح دندان‌ها را با مشکل روبرو می‌کنند، پلاک‌های باکتریایی دیگر با مسواک زدن و کشیدن نخ دندان به طور کامل تمیز نمی‌شوند و بقایای آنها بر روی سطوح دندان‌ها باقی می‌ماند.

با انباشته شدن این پلاک‌ها، بافت لثه دچار التهاب می‌شود و نهایتاً شرایط مساعدی برای رشد انواع خاصی از باکتری‌های بیماری‌زا و خطرناک، فراهم می‌گردد. این باکتری‌ها از همین طریق وارد جریان خون می‌شوند و به عنوان عامل اصلی بروز بیماری‌های قلبی و عروقی عمل می‌کنند.

ارتودنسی دندان کودکان می‌تواند در پیشگیری از سایر مشکلات و بیماری‌ها مؤثر باشد: نامرتبی دندان‌ها و ناهنجاری‌های فک می‌تواند در عمل منشأ انواع بسیار زیادی از بیماری‌های مختلف شود که شدت عوارض و مشکلات ناشی از آنها از حد خفیف تا بسیار وخیم متغیر خواهد بود.

برای مثال، موقعیت نامناسب فک می‌تواند باعث سردرد، گوش‌درد، مشکل در جویدن و گاز زدن غذا، مشکلات گفتاری و بیماری‌های دردناک مفصل فک (مفصل تمپوروماندیبولار) شود.

ارتودنسی می‌تواند اعتماد به نفس شما را تقویت کند : مسلماً همه مردم دوست دارند احساس بهتری در مورد خودشان داشته باشند و در موقعیت‌های بیشماری که قصد خندیدن یا لبخند زدن دارند، می‌خواهند با اعتماد به نفس کامل و بدون احساس خجالت، این کار را انجام دهند.

افرادی که اعتماد به نفس بالایی دارند و به قابلیت‌‌ها و خصوصیات ظاهری خود اطمینان دارند، معمولاً در موقعیت‌های شغلی، آموزشی، قهرمانی و سایر فعالیت‌های رقابتی و جاه‌طلبانه‌ای که برایشان پیش می‌آید به نتایج بهتری دست پیدا می‌کنند.

انواع ارتودنسی دندان کودکان

انواع ارتودنسی دندان به شرح زیر هستند:

ارتودنسی سنتی با براکت‌های فلزی

این براکت‌ها از سیم‌های فلزی سنتی و صفحات فلزی تشکیل شده‌اند. اغلب مردم با شنیدن واژه ارتودنسی معمولاً این مدل از براکت‌ها در ذهنشان مجسم می‌شود.

براکت‌های فلزی رایج‌ترین نوع براکت‌های ارتودنسی هستند و مدل‌های جدیدتر آنها نسبت به مدل‌های قدیمی‌تر، بسیار راحت‌تر و زیباتر شده است. این براکت‌ها و سیم‌های آنها تماماً از جنس استیل ضدزنگ مرغوب و درجه یک ساخته می‌شوند.

کودک شما می‌تواند رنگ کش‌های لاستیکی مورد استفاده در براکت‌های فلزی سنتی را خودش انتخاب کند تا رغبت بیشتری نسبت به ارتودنسی پیدا کند و لبخند زیبا و خاصی هم داشته باشد.

اندازه براکت‌های امروزی خیلی کوچکتر و ظریف‌تر از مدل‌های قدیمی شده است.

همچنین سیم‌های فلزی در براکت‌های جدید از نوع فعال‌شونده با حرارت هستند و گرمای خود بدن به عملکرد آنها کمک می‌کند و باعث می‌شود که دندان‌ها با سرعت بیشتر و درد و ناراحتی کمتری نسبت به مدل‌های قدیمی‌تر، جابه‌جا شوند.

ارتودنسی سنتی با براکت‌های سرامیکی (پرسلن)

این روش ارتودنسی دندان کودکان از سیم‌های فلزی سنتی و براکت‌های سرامیکی یا پرسلن ساخته شده‌اند. براکت‌های سرامیکی از نظر ساختار شبیه به همان براکت‌های فلزی جدید هستند، اما از نظر ظاهری کمتر به چشم می‌آیند زیرا همرنگ دندان و یا شفاف و بیرنگ هستند.

بنابراین با حالت لبخند طبیعی کودک همخوانی بیشتری پیدا می‌کنند. به خاطر همین نامشهود بودن در دهان، نوجوانان و جوانان که ممکن است بیشتر نگران شکل ظاهری براکت‌ها و مشکل زیبایی دندان‌های سیم‌کشی شده خود باشند، اغلب از این براکت‌ها استفاده می‌کنند.

حتی گاهی اوقات همراه با این براکت‌ها، از سیم‌های همرنگ دندان هم استفاده می‌شود که از نظر زیبایی خیلی بهتر و نامشهودتر می‌شود.

با این حال در صورتی که از این نوع براکت استفاده می‌کنید، باید وقت بیشتری برای مراقبت و تمیز کردن دندان‌های خود بگذارید و در نگهداری از آنها بیشتر مراقب باشید، زیرا اندازه براکت‌های سرامیکی معمولاً بزرگتر و ساختار آنها شکننده‌تر از براکت‌های فلزی است.

به خاطر همین مراقبت و توجه بیشتری که این براکت‌ها نیاز دارند، غالباً فقط برای دندان‌های جلو و بالایی از براکت‌های سرامیکی و برای دندان‌های ردیف پایین از همان براکت‌های فلزی سنتی استفاده می‌شود.

براکت‌های خود باز شونده (سلف لیگیتینگ)

جنس این براکت‌ها هم مشابه با همان براکت‌های سنتی است، با این تفاوت که این براکت‌ها کش‌های لاستیکی را ندارند.

در واقع در ساختار براکت‌های سلف لیگیتینگ نیازی به کش‌های لاستیکی وجود ندارد و در نتیجه، تعداد دفعات مراجعه به متخصص ارتودنسی برای تنظیم براکت‌ها هم خیلی کمتر می‌شود. ضمن آنکه این براکت‌ها نیروی کمتری هم به دندان‌ها وارد می‌کنند.

بریس‌های سلف لیگیت را می‌توان هم با براکت‌های فلزی سنتی و هم با براکت‌های سرامیکی و شفاف استفاده کرد.

البته در این براکت‌ها به جای کش‌های لاستیکی، یک گیره تعبیه شده است که به کمک سیم‌ها بر روی دندان‌ها فشار وارد کرده و آنها را به طرف جای دست خود حرکت می‌دهند.

وجود همین گیره‌های مخصوص باعث می‌شود که نسبت به زمانی که از کش‌های لاستیکی استفاده می‌شود، نیروی کمتری بر روی دندان‌ها وارد شود.

علاوه بر آن، براکت‌های سلف لیگیت مانند انواع دیگر براکت‌ها نیازی ندارند که به طور مرتب توسط دندانپزشک تنظیم شوند. زیرا کش‌های لاستیکی که تنظیمات بر روی آنها انجام می‌شود، اصلاً در این نوع براکت وجود ندارد.

ارتودنسی مخفی

این بریس‌ها شبیه به همان بریس‌های فلزی سنتی هستند، اما سیم‌ها و براکت‌های آنها به جای سطح جلویی دندان‌ها، در پشت آنها قرار می‌گیرد.

براکت‌های مخفی به میزان بسیار کمتری نسبت به سایر انواع براکت‌ها رایج هستند، زیرا رعایت بهداشت دهان و دندان با وجود این براکت‌ها خیلی مشکل می‌شود. علاوه بر آن، طول دوره ارتودنسی با این براکت‌ها می‌تواند طولانی‌تر از براکت‌های سنتی باشد.

الاینرهای دندانی متحرک

این روش مرتب‌سازی دندان‌ها در طی سال‌های اخیر به طور گسترده‌ای توسط جوانان و بزرگسالانی که مشکلات شدید فک و دندان ندارند و یا فقط به اصلاحات جزئی نیاز دارند، مورد استقبال قرار گرفته است.

الاینرهای متحرک دندانی در واقع به شکل قاب‌های اکریلیک نامرئی هستند که همانند براکت‌های سنتی باعث صاف و مرتب شدن دندان‌ها می‌شوند.

اما این براکت‌ها نسبت به مدل‌های قدیمی‌تر خیلی راحت‌تر هستند و تمیز کردن و مراقبت از دندان‌ها با این براکت‌ها بسیار آسان‌تر می‌شود.

علاوه بر آن، شخصی که از این نوع براکت استفاده می‌کند می‌تواند در طول دوره درمان ارتودنسی خود هر چیزی که دوست دارد بخورد و بنوشد.

ارتودنسی نامرئی ، شناخته‌شده‌ترین و رایج ترین برند از این الاینرها است که شامل یک سری ۱۸ تا ۳۰ تایی از الاینرهای پلاستیکی شفاف است و به صورت سفارشی برای بیمار طراحی و ساخته می‌شود.

این الاینرها شبیه به یک محافظ دهانی نامرئی هستند. هر یک از الاینرهای متعلق به یک سری،  به مدت حدود دو هفته استفاده می‌شود و سپس نوبت به الاینر بعدی می‌رسد.

هدگیر

هدگیر نام عمومی مورد استفاده برای یک نوع از ابزارهای خارج‌ دهانی است که با اعمال نیروی خاصی، روند رشد صورت و فک‌ها را هدایت می‌کند.

متخصصین ارتودنسی در موارد خاصی که دندان‌ها نیاز به حرکت دادن در جهت خاصی داشته باشند و این جابه‌جایی با استفاده از براکت، سیم‌کشی و یا نگهدارنده‌ (ریتینر) امکان‌پذیر نباشد، از از هدگیر استفاده می‌کنند.

هدگیر از سیم‌هایی تشکیل شده است که هم در داخل و هم در خارج از دهان بسته می‌شوند و به همین دلیل ممکن است ساختار آن از نظر شما یا کودکتان کمی عجیب به نظر برسد.

اما استفاده از آنها توسط متخصصین ارتودنسی برای اهداف درمانی مختلف در کودکان، کاملاً رایج است و گاهی اوقات یک جزء ضروری و اجتناب‌ناپذیر برای دستیابی به یک لبخند زیبا در کودک شما خواهند بود.

استفاده از نگهدارنده (ریتینر)

پس از آنکه دوره ارتودنسی کودک شما به پایان رسید و براکت‌ها از دهان او خارج شد، احتمالاً متخصص ارتودنسی دندان کودکان ابزاری به نام ریتینر یا نگهدارنده برای او تجویز می‌کند که کودک باید طبق دستور دندانپزشک از آن استفاده کند.

ریتینرها به صورت سفارشی برای کودک شما طراحی و ساخته می‌شود.

به منظور جلوگیری از کج شدن مجدد دندان‌ها و بازگشت آنها به جایی که قبل از ارتودنسی بوده‌اند، کودک باید برای جلوگیری از تقبل مجدد هزینه ارتودنسی دندان حتماً ریتینر را به طور صحیح و طبق دستور متخصص ارتودنسی استفاده کند.

دقت کنید که هرگز نباید در حالی که ریتینر در دهان شماست، غذا بخورید.

ریتینر را همیشه در داخل جعبه مخصوص آن نگه دارید.

علاوه بر آن باید حتماً روزی یک بار ریتینر را با استفاده از مسواک و خمیردندان به دقت تمیز کنید. اگر احتمالاً ریتینر شما شکست یا گم شد، بلافاصله با مطب متخصص ارتودنسی تماس بگیرید.

ارتودنسی دندان کودکان

وسایل ارتودنسی

نکاتی در رابطه با مراقبت از براکت‌های ارتودنسی

تمیز کردن براکت‌ها

مراقبت دقیق و کامل از دندان‌ها و لثه‌ها در طول مدتی که براکت‌های ارتودنسی در دهان شما قرار دارد، اهمیت بسیار زیادی در سلامت عمومی شما و نیز دستیابی به لبخندی زیبا و جذاب بعد از برداشتن براکت‌ها خواهد داشت.

در طول این مدت باید رژیم کامل مراقبتی شامل استفاده از مسواک، نخ دندان و دهان‌شویه‌ها را رعایت کنید. این کارها را بهتر است شب‌ها که وقت آزاد بیشتری دارید، انجام بدهید.

کش‌های لاستيکي

در صورتي که کودک شما نياز به استفاده از کش‌هاي لاستيکي دارد، بايد هميشه چند کش اضافه همراه خود داشته باشد تا اگر احياناً يکي از کش‌هاي لاستيکي پاره شد، بدون معطلي بتواند آن را تعويض کند.

به خاطر داشته باشيد که کش‌های لاستيکي هم با گذشت زمان فرسوده مي‌شوند و خاصيت کشساني خود را از دست مي‌دهند. بنابراين کودک در اغلب مواقع، به ويژه بعد از غذا خوردن، نياز به تعويض آنها خواهد داشت.

بعد از برداشتن براکت‌های ارتودنسی

اين نکته را به خاطر بسپاريد برای دستیابی به مزایای ارتودنسی ثابت  تا زماني که همه براکت‌ها از دهان کودک برداشته نشده است، کودک نبايد از محصولات سفيد کننده دندان از جمله خميردندان‌هاي سفيد کننده و يا دهان‌شويه استفاده کند.

بعد از آنکه تمام براکت‌ها برداشته شد، احتمالاً لکه‌هايي بر روي سطح دندان‌های کودک بعنوان عوارض ارتودنسی دندان کودکان مشاهده مي‌شود. در اين زمان کودک مي‌تواند از چسب‌های سفيد کننده دندان براي برطرف کردن اين لکه‌ها استفاده کند.

سن مناسب ارتودنسی کودکان چه زمانی می باشد؟

بهترین سن برای معاینه ارتودنسی دندان کودکان ۶ الی ۷ سالگی می باشد که والدین با مراجعه به دکتر متخصص ارتودنسی کودکان وضعیت رویش دندان های كودكشان را جویا می شوند و در صورتی که متخصص دندانپزشکی کودکان و متخصص ارتودنسی دندان تشخیص دهند که کودکان نیاز به ارتودنسی پیشگیری دارند، درمان باید انجام شود.

به این علت توصیه می شود که در سنین پایین درمان پیشگیری انجام شود که هم هزینه آن کمتر می شود و دلیل ديگر اينكه درمان نامرتبی های زیاد و ناهنجاری های فکی کودک در سنين پائين آسان تر بوده و سريعتر به درمان پاسخ مى دهند و از درمان هاى طولانى مدت و پر هزينه تر در بزرگسالی جلوگيرى مى شود.

مراقبت های بعد از ارتودنسی دندان کودکان به شرح ذیل می باشد:

• یکی از مهم ترین موارد بعد از انجام ارتودنسی که کودک و والدین باید به آن دقت کنند، رعایت بهداشت دهان و دندان می باشد، چرا که اگر به صورت مرتب دندان ها مسواک نشود از نخ دندان استفاده نشود ممکن است دندان کودک دچار پوسیدگی شود.
• در صورتی که پس از قرار گیری دستگاه ارتودنسی در دهان کودک احساس درد داشت می توانید با مشورت با دکتر متخصص ارتودنسی کودکان به کودک خود مسکن بدهید.
• در طول درمان ارتودنسی کودک از انجام ورزش های رزمی بهتر است خودداری کند.
• جلسات تعیین شده برای ویزیت را به طور مرتب بروید.
• کودک در هنگام شنا کردن طولانی بهتر است دستگاه متحرک ارتودنسی را از دهان خارج کند تا به راحتی بتواند تنفس کند.
• در طول درمان از خوردن غذاهای سفت مانند ته دیگ ، ذرت  سیب و غیره خودداری شود.

هزینه ارتودنسی دندان کودکان چقدر می باشد؟

هزینه ارتودنسی کودکان با توجه به دستمزد بهترین متخصص دندانپزشکی کودکان ، هزینه جلسات معاینه و دستگاه ارتودنسی و غیره تعیین می شود.

دکتر ماندانا حجازی
متخصص دندانپزشکی کودکان و نوجوانان – دارای بورد تخصصی، عضوو هیئت علمی دانشگاه

( ارتودنسی اطفال – فیشور سیلانت – فلوراید تراپی – فضانگهدارها – روکش دندان شیری – عصب کشی دندان شیری – دنـدانپزشکی تحت بیهـوشی)