فهرست مطالب
بیماری های دهان و دندان در کودکان
دندان‌های شیری نقش مهمی در حفظ سلامت و فرآیند رشد کودک دارند. تقریباً همه افراد با مشکلات دهان و دندان حداقل در بخشی از زندگی خود مواجه می‌شوند. گاهی اوقات مشکلات دندان در نتیجه عدم مراقبت از دندان‌ها ایجاد می‌شوند، در حالی که در سایر مواقع این مشکلات و بیماری دهان ممکن است ریشه ارثی داشته باشند. ( بیماری های دهان و دندان در کودکان )
[alert type=”custom” close=”false” icon=”fa fa-hand-o-left” color=”#000000″ background_color=”#6cd0d8″]
انواع مختلف روش‌های درمان برای مشکلات دهان و دندان به کودکان ارائه شده و به این منظور با توجه به شرایط کودک، بهترین روش درمان برای رفع مشکل به والدین توصیه می‌شود. توجه داشته باشید کودکان می‌بایست در اولین سال تولد خود با دندانپزشک ملاقات نمایند. به این ترتیب می‌توان مشکلات احتمالی ایجاد شده در دهان کودک را تشخیص داده و از روش‌های درمان مناسب برای رفع مشکل استفاده کرد. به این ترتیب همچنین امکان پیشگیری از ایجاد مشکلات آتی برای کودک وجود خواهد داشت.
در ادامه انواع مختلف مشکلات دهان و دندان بین کودکان مورد بررسی قرار گرفته است.
پوسیدگی دندان‌های شیری به خاطر استفاده از شیشه
پوسیدگی دندان‌های شیری به خاطر استفاده از شیشه زمانی اتفاق می‌افتد که دندان‌های کودک به مقدار زیاد در معرض نوشیدنی‌های حاوی قند همچون آب میوه، شیر، آب‌میوه‌های رقیق شده با آب، آب قند، یا سایر نوشیدنی‌های شیرین قرار گیرد. در صورتی که کودک در حالتی بخوابد که سینه‌های مادر در دهان وی قرار داشته و مقداری شیر بلعیده نشده در دهان کودک باقی بماند، این شرایط نیز می‌تواند باعث ایجاد پوسیدگی دندان شود. به این ترتیب باکتری‌های موجود در دهان از قند موجود در این مایعات تغذیه کرده و این شرایط باعث ایجاد پوسیدگی دندان می‌شود.
حساسیت
در صورتی که مصرف مواد غذایی گرم یا سرد باعث ایجاد ناراحتی برای فرد شود، احتمالاً فرد به یک مشکل عمومی دندان تحت عنوان حساسیت دندان دچار شده است. حساسیت دندان‌ها به دلایل مختلف همچون موارد زیر برای افراد ایجاد می‌شود:
- پوسیدگی (کرم‌خوردگی) دندان
- ترک‌خوردگی دندان‌ها
- از بین رفتن ترمیم دندان
- ابتلا به بیماری لثه
- از بین رفتن مینای دندان
- قرار گرفتن ریشه دندان در معرض محیط خارجی
حساسیت دندان‌ها قابل درمان است. به این منظور متخصصین دندانپزشکی این کلینیک به افراد دچار این مشکل توصیه می‌کنند از خمیردندان‌های مخصوص یا روش‌های درمان جایگزین بر اساس علت ایجاد حساسیت استفاده کنند. علاوه بر این مراقبت مناسب از بهداشت دهان عامل کلیدی در پیشگیری از درد ناشی از حساسیت دندان‌ها می‌باشد.
پوسیدگی دندان
پوسیدگی دندان نشان دهنده تخریب مینای دندان است. این شرایط ممکن است در کودکان، نوجوانان و افراد بزرگسال مشاهده شود. به این ترتیب یک لایه چسبنده از باکتری به صورت مداوم و ماندگار بر روی دندان‌ها ایجاد می‌شود. هنگامی که فرد مواد غذایی یا نوشیدنی‌های حاوی قند مصرف می‌کند، باکتری‌های موجود در پلاک این مواد قندی را مصرف کرده و در نتیجه این فرآیند در دهان اسید ترشح می‌شود. این اسید در ادامه به مینای دندان حمله کرده و آن را از بین خواهد برد. ضخامت پلاک ایجاد شده بر روی دندان‌ها می‌تواند باعث شود اسید ترشح شده توسط باکتری‌ها به صورت بلندمدت در معرض تماس با دندان‌ها قرار گرفته و با گذشت زمان باعث تجزیه و از بین رفتن مینای دندان شود. به این ترتیب با گذشت زمان فرد با پوسیدگی دندان مواجه می‌شود.
عقب‌رفتگی لثه‌ها از روی دندان‌ها در هنگامی که با افزایش احتمال ابتلا به بیماری‌های لثه همراه شود، می‌تواند باعث شود ریشه‌های دندان در معرض تشکیل پلاک قرار گیرد. ریشه‌های دندان با پوششی به نام سمنتوم پوشانده شده که یک بافت نرم‌تر نسبت به مینای دندان است. این ماده مستعد ایجاد پوسیدگی است و حساسیت بیشتری به گرما، سرما و یا تماس دارد.
بوی بد دهان
در حدود ۸۵% کودکان دچار بوی بد دهان دارای مشکلات خاص دهان و دندان هستند. بیماری لثه، پوسیدگی دندان، تشکیل تومور در دهان، خشکی دهان، و تجمع باکتری‌ها بر روی زبان، برخی دلایلی است که معمولاً باعث ایجاد بوی بد دهان می‌شوند. به این ترتیب استفاده از دهان‌شویه برای از بین بردن بوی بد دهان در هنگامی که کودک دچار مشکلات خاص دهان و دندان باشد، معمولاً فقط مشکل را مخفی کرده و آن را درمان نمی‌کند. به همین خاطر در صورتی که کودک شما به‌طور مزمن دچار بوی بد دهان است، لازم است با دندانپزشک برای تشخیص علت ایجاد مشکل ملاقات شود.
آبسه
آبسه دندان به سرعت در دهان تشکیل می‌شود. در حقیقت گاهی اوقات آبسه فقط با گذشت یک یا دو روز پس از ایجاد عفونت در دهان تشکیل می‌گردد. دو نوع اصلی آبسه به شرح زیر هستند:
- آبسه لثه (که تحت عنوان آبسه پریودنتال نیز شناخته می‌شود) معمولاً در نتیجه ایجاد عفونت در فضای بین دندان و لثه ایجاد می‌شود. به این ترتیب در افراد دچار بیماری شدید پریودنتال، باکتری‌ها می‌توانند زیر خط لثه و در محل استخوان جمع شوند.
- آبسه مرتبط با دندان (که تحت عنوان آبسه پریاپیکال نیز شناخته می‌شود) در داخل دندان ایجاد می‌گردد. این شرایط اغلب زمانی مشاهده می‌شود که عصب دندان از بین برود. این نوع آبسه در نوک ریشه دندان ایجاد شده و در بافت استخوانی اطراف آن پخش می‌شود.
تغییر رنگ دندان
دندان‌های شیری که در اصطلاح به آن‌ها دندان‌های اولیه نیز گفته می‌شود، معمولاً سفیدتر از دندان‌های دائمی هستند، زیرا سطح کلسیم آن‌ها بیشتر از دندان‌های دائمی است. دندان‌های شیری ممکن است به دلایل مختلف همچون موارد زیر دچار تغییر رنگ شوند:
- مسواک زدن نامناسب: در صورتی که دندان‌ها به نحو مناسب مسواک زده نشوند، سطح دندان ممکن است دچار باکتری (پلاک) شده و این شرایط می‌تواند تغییر رنگ دندان‌ها را به همراه داشته باشد.
- مصرف دارو: مصرف داروهای حاوی آهن همچون مکمل‌های ویتامین می‌تواند باعث لک شدن دندان‌های شیری شود. علاوه بر این مصرف داروهای آنتی‌بیوتیک تتراسیکلین در طول دوره بارداری یا شیردهی نیز می‌توانند باعث تغییر رنگ دندان‌های شیری کودک شوند.
- وارد شدن آسیب به دندان: تیره شدن دندان می‌تواند در نتیجه خونریزی داخل دندان در نتیجه آسیب وارد شده به آن ایجاد شود.
- ضعیف شدن مینای دندان: مشکلات ژنتیک در ارتباط با تشکیل دندان می‌توانند با تغییر رنگ دندان‌های شیری ارتباط داشته باشند.
- مصرف بیش از حد فلوراید: مصرف منظم آب حاوی فلوراید به همراه مواد غذایی کودک می‌تواند ریسک یا خطر ایجاد خطوط و رگه‌های سفید کم‌رنگ را بر روی دندان‌ها افزایش دهد. در اصطلاح به این مشکل فلوئوروزیس گفته می‌شود.
- بیماری: بعضی کودکان ممکن است با رشد دندان‌های شیری به رنگ قهوه‌ای یا زرد در دهان خود مواجه شوند و این شرایط به‌طور خاص زمانی ایجاد می‌شود که کودک مقدار بیش از حد بیلی‌روبین (bilirubin) در خون خود در هنگام تولد داشته باشد (هیپربیلی‌روبینمی).
بیماری های دهان و دندان در کودکان
مشکلات اورژانسی دندان
شکستگی و تراشیدگی دندان
کودکانی که فعالیت‌های فیزیکی و ورزشی انجام می‌دهند، در بسیاری از مواقع با شکستگی و ترک‌خوردگی دندان روبرو می‌شوند. به این ترتیب محافظ دهان می‌تواند از وضعیت دهان و دندان کودک در هنگام انجام فعالیت‌های فیزیکی یا ورزشی محافظت کند. به هر حال در صورتی که کودک هنگام انجام این فعالیت‌ها دچار مشکلات اورژانسی شود، روش درمان انتخاب شده برای وی به اندازه و موقعیت شکستگی یا ترک‌خوردگی ایجاد شده بستگی خواهد داشت. در حقیقت اگر مشکل کودک بسیار محدود باشد، احتمالاً نیازی به استفاده از روش درمان خاص برای وی نیست. معمولاً، شکستگی دندان را می‌توان با پر کردن ساختار از بین رفته دندان ترمیم کرد، اما معمولاً لازم است در ادامه دندان روکش شود.
افتادن دندان‌ها
هنگامی که به دندان‌های کودک ضربه وارد شود، ممکن است در برخی مواقع دندان‌ها به‌طور کامل بیفتند. به هر حال گاهی اوقات دندانپزشک می‌تواند دندان افتاده را به محل اولیه آن باز گرداند. در این شرایط لازم است به نکات و توصیه‌های ساده برای اجتناب از وارد شدن آسیب بلندمدت به دندان‌ها توجه شود. در صورت مواجه شدن با این شرایط در اسرع وقت با دندانپزشک ملاقات نماید. در حقیقت هر چه زودتر دندان به محل اولیه و حفره آن باز گردانده شود، احتمال بازیابی و نجات آن بیشتر خواهد بود.
نامرتبی دندان‌ها
دندان‌های شیری کودکان به عنوان الگوی رشد دندان‌های دائمی نقش تعیین کننده در دهان کودک دارند. در واقع هنگام رشد دندان‌های دائمی، با ایجاد مشکل برای دندان‌های شیری ممکن است دندان‌های دائمی کج رشد کرده و مشکلات خاص در ارتباط با رشد آن‌ها ایجاد شود. به این ترتیب لازم است والدین از روش‌های درمان مناسب برای جلوگیری از مشکلات دائمی ایجاد شده به خاطر نامرتبی دندان‌ها استفاده کنند.
بیماری های دهان و دندان در کودکان
عادت‌های نامناسبی که می‌توانند باعث ایجاد مشکلات خاص برای دندان‌ها شوند
مکیدن انگشت
مکیدن انگشت شست، سایر انگشتان، سر شیشه، یا اسباب‌بازی مسئله‌ای کاملاً عادی و معمول در بین نوزادان و کودکان است. به هر حال در صورتی که مکیدن انگشت در سنین بالای ۵ سال ادامه یابد، در هنگام شروع رشد دندان‌های دائمی ممکن است برای این دندان‌ها مشکلات خاص ایجاد شود. در این شرایط با توجه به دفعات، شدت، و طول مدت مکیدن، دندان‌های کودک ممکن است از حالت تراز خارج شده و به این ترتیب کودک با مشکلات پیش‌دندانی و اوربایت مواجه شود. همچنین کودک شما ممکن است به خاطر این مشکل در ارتباط با ادای صحیح کلمات مشکل پیدا کند. علاوه بر این، این عادت می‌تواند باعث عدم هماهنگی بین فک بالا و پایین شده و مشکلات خاص را برای سقف دهان به همراه داشته باشد.
بیرون دادن زبان با فشار
بیرون دادن زبان با فشار عادتی است که در آن کودک نوک زبان خود را به سمت لب‌ها فشار می‌دهد. دقیقاً مشابه مکیدن انگشت، بیرون دادن زبان با فشار می‌تواند فشار بیش از حد به دندان‌های جلو وارد کرده و باعث ایجاد مشکل برای هماهنگی این دندان‌ها با سایر دندان‌ها شود. به این ترتیب ممکن است فرد با مشکل پیش‌دندانی و اوربایت مواجه شده و احتمالاً در ارتباط با صحبت کردن مناسب مشکل پیدا کند. در هنگام مواجه شدن با این شرایط والدین می‌توانند با یک متخصص گفتاردرمانی ملاقات کرده و از برنامه درمانی وی برای تقویت عضلات جونده غذا و طراحی یک الگوی مناسب برای بلع کودک استفاده کنند.
مکیدن لب
مکیدن لب شامل نگه داشتن مکرر لب پایین زیر دندان‌های بالای جلوی دهان است. مکیدن لب پایین ممکن است به صورت خود به خود به همراه مکیدن انگشت ایجاد شود. در عمل این عادت می‌تواند باعث ایجاد مشکل اوربایت شده و مشکلات مشابه مکیدن انگشت و بیرون راندن زبان با فشار برای کودک به همراه داشته باشد. در اکثر مواقع اقدامات لازم برای توقف این عادت مشابه اقدامات مورد نیاز برای توقف عادت مکیدن انگشت است.
سایش دندان‌ها به یکدیگر (دندان قروچه)
سایش دندان‌ها به یکدیگر (دندان قروچه) می‌تواند به خاطر تشویش یا نگرانی، درد و نامرتبی دندان‌ها ایجاد شود. سایش دندان‌ها به یکدیگر در عمل می‌تواند باعث فرسایش دندان‌ها، وارد شدن آسیب به پالپ دندان، پوسیدگی دندان، یا شکستگی و ترک‌خوردگی آن‌ها شود. علاوه بر این در مواردی که این مشکل شدید باشد، کودک ممکن است با درد در ناحیه صورت یا فک در طول روز نیز مواجه شود. به هر حال، استفاده از محافظ دهان یکی از روش‌هایی است که امکان استفاده از آن برای پیشگیری از سایش دندان‌ها به یکدیگر و جلوگیری از دندان قروچه وجود دارد.
