جرم و پلاک دندانی در کودکان چیست و چگونه می‌توان آنرا از بین برد

جرم و پلاک دندانی در کودکان چیست

کودکی، دوران فراگیری الگوهای زندگی است و رعایت بهداشت دهان و دندان یکی از مهمترین عاداتی است که کودک می‌تواند از این سنین شروع به یادگیری آن کند. بهداشت ضعیف یا ناقص دهان و دندان می‌تواند به بیماری‌های لثه و در نهایت از دست رفتن دندان‌ها منجر شود. حتی با وجود اینکه دندان‌های شیری کودکان موقتی هستند، این دندان‌ها نیز به تمام مراقبت‌های مربوط به دندان‌های دائمی، احتیاج دارند. این دسته از دندان‌ها نیز مستعد ابتلا به همان دسته‌ای از امراض هستند که دندان‌های دائمی با آن‌ها مواجه می‌شوند. یکی از این بیماری‌ها، پلاک دندانی است که در نهایت به ایجاد جرم دندانی منجر می‌شود.جرم و پلاک دندانی در کودکان چیست.

[alert type=”custom” close=”false” icon=”fa fa-hand-o-left” color=”#000000″ background_color=”#6cd0d8″]

مسواک زدن‌های روزانه، بهترین شیوه‌ی پاکسازی پلاک‌های دندانی است. اگر پلاک دندانی از بین نرود می‌تواند مشکلات دندانی دردناک‌تر و جدی‌تری را ایجاد کند. بنابراین ضروریست که کودکان هر شش ماه یکبار با یک دندانپزشک دیدار کنند.

جرم و پلاک چیست؟

پلاک لایه‌ای بسیار نازک، چسبنده و بدون رنگ حاوی باکتری‌ها است که در ظرف ۴ الی ۱۲ ساعت پس از مسواک زدن، بر روی دندان و بویژه در امتداد خط لثه ایجاد می‌شود. قند موجود در مواد غذایی و نوشیدنی‌ها با باکتری‌های موجود در این پلاک ترکیب می‌شود و ماده‌ای اسیدی را از خود رها می‌کند. این ماده‌ی اسیدی با حمله به مینای دندان و از بین بردن آن، باعث پوسیدگی دندان‌ها خواهد شد.

باکتری‌های موجود در پلاک همچنین قادر به ایجاد بیماری‌های لثه، مانند التهاب لثه، نیز می‌باشند. مؤثرترین راهکار مقابله با این پلاک‌ها، مسواک زدن و استفاده‌ی منظم از نخ دندان است. در صورت عدم پاکسازی روزانه‌، پلاک‌ها تجمع یافته و در نهایت به جرم دندانی سخت تبدیل خواهند شد.جرم و پلاک دندانی در کودکان چیست.

جرم، رسوبی معدنی، سخت و شکننده است که به دندان‌ها متصل شده و منجر به ایجاد لکه بر روی دندان‌ها یا تغییر رنگ آن‌ها می‌شود. این جرم معمولاً برروی سطح دندان، بین دندان‌ها و زیر خط لثه‌ها تجمع می‌یابد.

این ماده در اثر واکنش مواد معدنی موجود در بزاق دهان با پلاک‌های باقی مانده، برروی سطح دندان‌ها تشکیل می‌شود. فقط یک دندانپزشک قادر به زدودن جرم دندانی خواهد بود.جرم و پلاک دندانی در کودکان چیست

هر چند تشکیل جرم دندانی در هر سنی امکان‌پذیر است، لیکن این مسئله در سنین کودکی بسیار شایع است و معمولاً کودکان نسبت به خردسالان در برابر این مسئله حساس‌تر خواهند بود. این مشکل در بین ۷۴ درصد از نوجوانان بین سنین ۱۳ تا ۱۸ سال و ۹۰ درصد از بزرگسالان بالاتر از ۱۸ سال شایع است.جرم و پلاک دندانی در کودکان چیست

عوامل تشکیل جرم بر روی دندان کودکان

همانطور که گفته شد، تشکیل جرم با پلاک آغاز می‌شود، ماده‌ای چسبنده متشکل از باکتری‌ها، بقایای مواد غذایی و موادی دیگر که بر روی دندان‌ها قرار می‌گیرد. در صورتیکه این ماده به درستی با مسواک زدن و استفاده از نخ دندان برطرف نشود، با مواد معدنی طبیعی موجود در بزاق دهان ترکیب شده و پوسته‌ای سخت مانند سیمان را تشکیل می‌دهد.

همچنانکه جرم برروی سطح دندان تشکیل می‌شود، سطح بیشتری برای چسبیدن پلاک‌ها در دسترس خواهد بود و این امر، مشکل را تشدید خواهد کرد.

برخی از مردم هرگز در زندگی خود جرم دندانی را تجربه نمی‌کنند و این در حالی است که برخی دیگر از تجمع بیش از حد این جرم‌ها به ستوه می‌آیند.جرم و پلاک دندانی در کودکان چیست

چگونه می‌توان پلاک دندان را به طور عادی تشخیص داد؟

اغلب پلاک‌ها قابل مشاهده نخواهند بود. لذا برای این کار، استفاده از قرص آشکارساز بسیار مفید خواهد بود. این قرص‌ها حاوی یک نشانگر رنگ است که بر روی پلاک‌ها می‌چسبد. بهترین زمان استفاده از این قرص‌ها، پس از مسواک زدن به دندان‌ها با هدف بررسی تأثیر این عمل خواهد بود.

این قرص‌ها در داروخانه‌ها قابل تهیه هستند. پس از اینکه کودک، دندان‌های خود را مسواک زد، از او بخواهید تا یکی از این قرص‌های آشکارساز را بجود. (مقداری وازلین برروی لب‌های او بمالید تا از رنگ شدن آن‌ها جلوگیری شود).

سپس دهان با آب شستشو شود. رنگ باقی مانده بر روی دندان‌ها بیانگر پلاک موجود است که با تکرار عمل مسواک زدن از بین خواهد رفت.جرم و پلاک دندانی در کودکان چیست

درمان

جرم دندان فقط توسط یک متخصص دندانپزشکی قابل پاکسازی خواهد بود. مسواک زدن و استفاده از نخ دندان قادر به زدودن جرم‌های موجود بر روی دندان‌ها نیست، ولی می‌تواند در حذف پلاک‌‌ها و جلوگیری از تشکیل جرم بیشتر ناشی از تجمع آن‌ها، موثر باشد.

جرم دندان‌ها در طی فرایندی تحت عنوان جرم‌گیری، پاکسازی می‌شود. در این روش، جرم ایجاد شده بر روی دندان‌ها به کمک ابزار خاصی که بدین منظور طراحی شده است، زدوده می‌شود.

علاوه بر جرم‌گیری سطح دندان، دندانپزشکان نواحی زیر خطوط لثه را نیز برای حصول اطمینان از پاکسازی تمام آثار جرم دندانی، بررسی خواهند کرد.جرم و پلاک دندانی در کودکان چیست

عمل جرم‌گیری دندان

انجام این عمل با استفاده از یک ابزار کوچک با نام جرم‌گیر، یا یک پاک‌کننده‌ی اولتراسونیک، برای پاکسازی خط لثه و زدودن پلاک و جرم دندانی می باشد. سطح ریشه‌های دندان صاف و هموار خواهد شد.

عمل جرم‌گیری و صاف کردن ریشه‌ها به اتصال مجدد لثه‌ها به ساختار دندان کمک خواهد کرد. در صورت باقی ماندن پاکت‌های پریودنتال پس از درمان جرم دندان و تسطیح ریشه‌ها، انجام اقدامات بیشتری ممکن است نیاز باشد.جرم و پلاک دندانی در کودکان چیست

نکات مراقبتی پس از عمل جرم‌گیری دندان

معمولاً پس از پاکسازی عمیق دندان‌ها، ممکن است کودکتان برای یک تا دو روز از درد و و تا یک هفته از حساسیت دندان‌های خود گلایه‌مند باشد. گاهی نیز ممکن است لثه‌های کودک متورم و حساس شده و اندکی خونریزی داشته باشد.

برای پیشگیری از عفونت، کنترل درد و کمک به بهبود هر چه سریع‌تر کودک شما، متخصصین، ممکن است قرص یا دهانشویه‌ای را برای او تجویز کنند. همچنین ممکن است دارویی (داکسی‌سایکلین با دوز ضدمیکروبی) مستقیماً برروی پاکت برداشته شده قرار گیرد.

متخصصین برای بازدید از چگونگی روند بهبود لثه‌های کودک شما و اندازه‌گیری عمق پاکت‌های او، ملاقات‌های دیگری را انجام خواهند کرد. در صورت افزایش عمق پاکت‌ها، ممکن است به انجام درمان‌های دیگری نیاز باشد.جرم و پلاک دندانی در کودکان چیست

نتایج

تشکیل جرم دندانی، امری ناخوشایند خواهد بود. این جرم‌ها پر از منفذ هستند و می‌توانند لکه‌ها را به خود جذب کنند و در نتیجه ظاهری زردرنگ را برای دندان ایجاد نمایند. تشکیل جرم همچنین فواصل بین دندانی را نیز تنگ‌تر خواهد کرد، که این مسئله استفاده از نخ دندان را دشوار و میزان بدی این مشکل را تشدید می‌کند.

در صورت برداشته نشدن جرم‌ها، این مسئله‌ می‌تواند به بروز بیماری لثه و در نهایت از دست دادن رفتن دندان منجر شوند. جالب است بدانید که وجود جرم دندانی، میزان پوسیدگی دندان‌های کودک را کاهش می‌دهد.

دلیل این امر به  مواد معدنی موجود در بزاق دهان بازمی‌گردد که از یک طرف با ایجاد جرم، باعث تقویت مینای دندان می‌شوند و از طرف دیگر ماده‌ی اسیدی مسبب پوسیدگی‌های دندان‌ها را خنثی می‌کنند. حتماً برای پاکسازی و معاینه‌ی دندان‌های کودک خود، به طور منظم با یک متخصص دندانپزشکی دیدار کنید.جرم و پلاک دندانی در کودکان چیست

دکتر ماندانا حجازی
متخصص دندانپزشکی کودکان و نوجوانان – دارای بورد تخصصی، عضوو هیئت علمی دانشگاه

(ارتودنسی اطفال – فیشور سیلانت – فلوراید تراپی – فضانگهدارها – روکــش دندان شیری – عصب کشی دندان شیری – دنـدانپزشکی تحت بیهـوشی)