فهرست مطالب
درمان و علت لکه‌های سیاه سفید قهوه‌ای و زرد روی دندان
فقط به خاطر اینکه دندان‌های شیری با بزرگ شدن کودک افتاده و در ادامه با دندان‌های دائمی جایگزین می‌شوند، نباید به وضعیت این دندان‌ها و شرایط ظاهری آن‌ها بی‌توجهی شود. یکی از مشکلاتی که ممکن است برای دندان‌های شیری ایجاد شود مربوط به تغییر رنگ این دندان‌ها و ایجاد لکه‌های سیاه، سفید، قهوه‌ای و زرد بر روی آن‌ها است. با وجودی که برخی از موارد تغییر رنگ دندان‌ها می‌تواند نشانه‌ای از سایر مشکلات ایجاد شده برای کودک بوده و احتمالاً نیازمند درمان است، برخی از دلایل دیگر همچون عدم رعایت مناسب بهداشت دهان و دندان می‌بایست در اسرع وقت مورد توجه قرار گیرند. در این مقاله در ارتباط با درمان و علت لکه‌های سیاه سفید قهوه‌ای و زرد روی دندان توضیح خواهیم داد.
توجه داشته باشید آشنایی کودک با روش‌های مراقبت از دهان و دندان و تشویق کردن کودک به رعایت این شرایط می‌تواند باعث شود این رفتارها به یک عادت برای کودک تبدیل شده و نتایج حاصل از آن برای تمام عمر کودک دوام و ماندگاری داشته باشد. از طرف دیگر، در صورت بی‌توجهی به این مسائل احتمالاً در ادامه مشکلات و پیامدهای خاص برای کودک ایجاد خواهد شد.
[alert type=”custom” close=”false” icon=”fa fa-hand-o-left” color=”#000000″ background_color=”#6cd0d8″]
روش‌های درمان موجود برای تغییر رنگ دندان‌ها با توجه به علت ایجاد آن متفاوت می‌باشند. به همین خاطر قبل از برنامه‌ریزی درمان برای رفع مشکل تغییر رنگ دندان‌ها، لازم است یک معاینه کامل از وضعیت سلامت دهان و دندان بیمار انجام شود. به این ترتیب مشکلات معمول همچون پوسیدگی دندان و ابتلا به بیماریهای لثه می‌بایست قبل از درمان زیبایی تغییر رنگ دندان‌ها توسط دندانپزشک تحت درمان قرار گیرند. امروزه از روش بلیچینگ برای کودکانی استفاده می‌شود که دندان‌های آن‌ها دچار تغییر رنگ شده و به رنگ زرد، نارنجی یا قهوه‌ای روشن در آمده است. این موارد تغییر رنگ می‌توانند ذاتی بوده یا لکه‌های ناشی از کلر هگزیدین باشند. علاوه بر این استفاده از بلیچینگ در عمل می‌تواند برای بهبود لکه‌های ایجاد شده به خاطر مصرف تتراسایکلین و نیز ابتلا به فلوئوروزیس نیز مفید باشد.
منظور از تغییر رنگ دندان‌ها چیست؟
تغییر رنگ دندان‌ها زمانی ایجاد می‌شود که رنگ و ظاهر دندان‌ها تغییر کرده و لکه بر روی آن‌ها تشکیل شود. تغییر رنگ دندان‌ها را به دو دسته کلی می‌توان طبقه‌بندی کرد:
- تغییر رنگ دندان در نتیجه عوامل خارجی: این شرایط زمانی ایجاد می‌شود که در نتیجه مصرف مواد غذایی، دارو، یا نوشیدنی بر روی دندان یک لایه تشکیل شود. لایه تشکیل شده بر روی دندان را به سادگی می‌توان از طریق روش‌های درمان مناسب پاک کرد.
- تغییر رنگ دندان در نتیجه عوامل داخلی: این شرایط زمانی ایجاد می‌شود که تغییر رنگ دندان به صورت مستقیم یا غیرمستقیم به خاطر عوامل متعدد داخلی بوده و با وضعیت سلامت کودک ارتباط داشته باشد. برخی از دلایل اصلی ایجاد این مشکل با نقص عاج دندان، هیپوپلازی مینای دندان (رشد ناقص مینای دندان)، مشکلات متابولیک، بیماریهای مربوط به سندرم سیستمیک و سایر موارد مانند ارتباط دارند.
تغییر رنگ دندان‌های یک کودک چه زمان ظاهر می‌شود؟
سن مشخص برای تغییر رنگ یا ایجاد لکه‌های رنگی بر روی دندان‌های کودک وجود ندارد. به این ترتیب حتی دندان‌های تازه در آمده نیز ممکن است با این شرایط روبرو شوند. به همین خاطر همواره به والدین توصیه می‌شود مراقبت‌های لازم برای بهداشت دهان و دندان را از زمان شروع رشد اولین دندان‌های کودک خود مورد توجه قرار دهند.
دلایل تغییر رنگ دندان‌ها در بین کودکان چیست؟
تغییر رنگ دندان‌ها در بین کودکان به دلایل مختلف ایجاد می‌شود:
مسواک نزدن کافی دندان‌ها
مسواک نزدن مناسب دندان‌های کودک می‌تواند باعث ایجاد پلاک بر روی دندان‌ها شود. به این ترتیب پلاک در نتیجه فعالیت باکتریایی ناشی از مواد غذایی باقیمانده در دهان ایجاد شده و می‌تواند تغییر رنگ دندان‌های کودک را به همراه داشته باشد.
پوسیدگی و کرم‌خوردگی دندان
پوسیدگی دندان در نتیجه فعالیت باکتریایی به خاطر باقی ماندن ذرات مواد غذایی در دهان (به دلیل مسواک نزدن به نحو مناسب) ایجاد می‌شود. موارد تغییر رنگ دندان‌ها در این شرایط می‌تواند طیف رنگ زرد تا سیاه را شامل شود.
هیپوپلازی مینای دندان
این شرایط یک مشکل ژنتیک است که باعث می‌شود لایه مینای روی دندان نازک‌تر از حالت عادی بوده یا مینای روی دندان به‌طور کامل تشکیل نشود. به این ترتیب مشکلات مینای دندان ممکن است به صورت فرورفتگی و سطوح زبر یا با توجه به نقاط دچار تغییر رنگ به صورت سفید، زرد، یا قهوه‌ای بر روی دندان‌های آسیب‌دیده مشاهده شود.
فلوئوروزیس
ایجاد لکه‌ها یا خطوط سفید بر روی دندان گاهی اوقات می‌تواند نشانه‌ای از ابتلای کودک به بیماری فلوئوروزیس باشد. این بیماری در نتیجه مصرف بیش از حد فلوراید برای کودک در موارد زیر ایجاد می‌شود:
- آب مصرفی برای تهیه شیر کودک بیش از حد حاوی فلوراید باشد
- سطح فلوراید موجود در خمیردندان استفاده شده برای مسواک زدن دندان‌های کودک زیاد باشد.
آسیب‌دیدگی
همواره ممکن است دندان‌ها یا لثه‌های کودک به خاطر زمین خوردن یا تصادف با آسیب‌دیدگی مواجه شده (حتی قبل از رشد دندان‌ها در دهان) و این شرایط باعث تغییر رنگ دندان‌ها شود. تغییر رنگ دندان در این شرایط به خاطر از آسیب دیدن رگ‌های خونی در ساقه پالپ و عدم خون‌رسانی مناسب به مینای دندان ایجاد می‌گردد. به این ترتیب با نیمه شفاف شدن مینا، لکه‌های مواد غذایی در سطح مینای دندان قابل مشاهده خواهد بود. این شرایط اغلب باعث تغییر رنگ دندان‌های کودک به رنگ صورتی یا خاکستری خواهد شد.
بیماریهای مزمن
تب بالای مکرر کودک، هپاتیت نوزادی، و برخی از انواع بیماریهای قلبی می‌تواند باعث تغییر رنگ دندان‌های کودک شوند.
مصرف داروهای خاص
مصرف تتراسایکلین (یک نوع آنتی‌بیوتیک که برای درمان موارد عفونت باکتریایی همچون عفونت مجاری ادرار استفاده می‌شود) توسط مادر در طول دوره بارداری می‌تواند باعث تغییر رنگ دندان‌های کودک شود. علاوه بر این بسیاری از داروها و مکمل‌های ویتامین حاوی آهن بوده و در صورت تمیز نکردن دندان‌ها پس از مصرف می‌توانند باعث ایجاد لکه‌های سیاه بر روی دندان‌های کودک شوند.
یرقان
ابتلا به یرقان پس از تولد کودک می‌تواند باعث تغییر رنگ دندان‌ها به رنگ مایل به سبز شود.
چگونه می‌توان مشکل تغییر رنگ دندان‌ها را در بین کودکان درمان کرد؟
روش درمان مناسب برای تغییر رنگ دندان‌ها در بین کودکان به علت ایجاد مشکل بستگی دارد. به این ترتیب در صورتی که مشکل به خاطر عوامل خارجی همچون ذرات مواد غذایی و نوشیدنی‌های باقیمانده در دهان باشد، بازیابی رنگ عادی دندان‌ها با استفاده از روش‌های زیر امکان‌پذیر است:
- مسواک زدن دندان‌های کودک با استفاده از مقدار محدود خمیردندان بزرگ‌سالان: مسواک و خمیردندان افراد بزرگ‌سال قدرت سایشی بیشتر در مقایسه با مسواک و خمیردندان کودکان دارد. به همین خاطر برای از بین بردن لکه‌های ایجاد شده بر روی دندان‌های کودک می‌توان از این روش استفاده کرد. به هر حال به خاطر داشته باشید مسواک زدن دندان‌های کودک در این شرایط می‌بایست به آرامی انجام شود، زیرا مسواک زدن محکم و شدید می‌تواند به مینای دندان و بافت لثه آسیب وارد نماید.
- استفاده از مقداری جوش شیرین و آب برای مسواک زدن دندان‌های کودک: در صورتی که پس از این کار باز هم لکه‌های ایجاد شده بر روی دندان‌های کودک از بین نرفت، لازم است در این رابطه با دندانپزشک کودکان ملاقات شود. در حقیقت دندانپزشک می‌تواند با استفاده از روش‌های درمان حرفه‌ای این مشکل را برای کودک شما برطرف نماید. به خاطر داشته باشید، تجمع لکه و پلاک بر روی دندان می‌تواند احتمال پوسیدگی دندان و کرم‌خوردگی آن را افزایش دهد.
- توجه به ایجاد لکه‌های تیره بر روی دندان‌های کودک: این لکه‌ها ممکن است در نتیجه مصرف مکمل‌های حاوی آهن ایجاد شده باشد و مسواک زدن کامل دندان‌ها پس از مصرف این مکمل‌ها می‌تواند از ایجاد این لکه‌ها جلوگیری کند. در حقیقت اگر این لکه‌ها برای مدت طولانی بر روی دندان قرار داشته و پاک نشوند، امکان پاک کردن آن‌ها در ادامه بسیار سخت خواهد بود.
- لک شدن دندان‌ها به خاطر آسیب‌دیدگی اغلب غیر قابل درمان است: به هر حال در این شرایط نیز لازم است دندان‌های کودک توسط دندانپزشک مورد بررسی قرار گیرد. به این ترتیب احتمالاً دندانپزشک می‌تواند از روش‌های مناسب برای حفاظت از دندان‌های دائم که در آینده با دندان‌های شیری جایگزین خواهند شد، برای کودک استفاده نماید.
- روش بلیچینگ: برخی از روش‌های بلیچینگ را می‌توان برای پاک کردن لکه‌های مقاوم ایجاد شده بر روی دندان‌های کودک مورد استفاده قرار داد. این روش‌ها عبارت‌اند از:
- بلیچینگ در مطب دندانپزشک: این روش یک درمان حرفه‌ای است که در مطب دندانپزشک بر روی کودک انجام می‌شود.
- بلیچینگ شبانه: از این روش معمولاً برای بازیابی تغییر رنگ دندان‌ها استفاده می‌شود.
- ترکیب‌های ساینده: از این ترکیب‌ها در مطب دندانپزشک برای پاک کردن لکه‌ها و باکتری‌های ایجاد شده بر روی دندان‌های کودک استفاده می‌شود. نکته قابل توجه درباره این روش استفاده از پودرهای مخصوص ساینده بر روی سطح دندان‌ها است. در حقیقت این پودرها بسیار متفاوت از انواع عادی روش‌های سایش است و به همین خاطر به هیچ وجه نباید افراد تلاش کنند از روش‌های معمول برای پاک کردن دندان‌های خود استفاده کنند.
چگونه می‌توان از تغییر رنگ دندان‌های کودک پیشگیری کرد؟
موارد تغییر رنگ دندان‌ها با دلایل داخلی معمولاً قابل پیشگیری نیستند، اما با این وجود امکان درمان این مشکلات و بازیابی رنگ عادی دندان‌ها در ناحیه آسیب‌دیده با استفاده از روش‌های درمان مناسب وجود دارد. از طرف دیگر، تغییر رنگ دندان‌ها به خاطر عوامل خارجی با توجه به نکات زیر قابل پیشگیری است:
- تمیز کردن مناسب دندان‌های کودک: بلافاصله پس از رشد اولین دندان‌ها در دهان کودک لازم است فرآیند تمیز کردن و مراقبت از آن‌ها آغاز شود.
- اجازه ندادن به کودک برای رفتن به تخت خواب با شیشه شیر در دهان: در این حالت شیر اطراف دندان‌های کودک در طول خواب باقیمانده و به محلی برای تجمع باکتری‌های تولید کننده اسیدهای مضر برای مینای دندان تبدیل می‌شود. در ادامه این شرایط می‌تواند پوسیدگی دندان‌ها یا تغییر رنگ آن‌ها را برای کودک به همراه داشته باشد.
- تغذیه با رژیم غذایی سالم: تغذیه با رژیم غذایی سالم با سطح قند پایین می‌تواند از پوسیدگی دندان و تغییر رنگ آن پیشگیری کند. همچنین لازم است والدین از مصرف مقدار کافی کلسیم و ویتامین D به صورت روزانه برای کودک خود مطمئن شوند.
- استفاده از خمیردندان‌های حاوی سطح فلوراید پایین: برای مسواک زدن دندان‌های کودک لازم است از خمیردندان‌هایی استفاده شود که سطح فلوراید آن‌ها پایین باشد.
- آموزش به کودک برای خارج کردن مایع باقیمانده در دهان پس از مسواک زدن: به این ترتیب کودک می‌تواند مواد خمیردندان باقیمانده را از دهان خود خارج کرده و دهان خود را با آب شستشو دهد. در این حالت لازم است والدین توجه داشته باشند خمیردندان به مدت طولانی در تماس با دندان‌ها قرار نگیرد، زیرا این شرایط نیز می‌تواند باعث تغییر رنگ دندان‌های کودک شود.
