فهرست مطالب
رشد دندان کودکان
رشد دندان کودکان : دندان‌هاي شيري به کودک شما کمک مي‌کنند که بتواند به طور عادي غذا را بجود و صحبت کند. همچنين دندان‌هاي شيري فضاي کافي را براي رشد دندان‌هاي دائمي در آينده نگه مي‌دارند.
اگر کودکان از سنين خردسالي مراقبت صحيح از دهان و دندان خود را بياموزند، تا ده‌ها سال بعد مي‌توانند از دندان‌هاي خود بهتر محافظت کنند. دندان‌هاي ما يکي از مهم‌ترين ضروريات براي زندگي سالم هستند که ما به اشکال مختلف از جمله براي غذا خوردن، خنديدن، صحبت کردن، نگه داشتن اشياء يا پاره کردن چيزي، به آنها نياز خواهيم داشت.
بدون داشتن دندان‌هاي سالم، ما اعتماد به نفس خود را از دست مي‌دهيم، ديگر نمي‌توانيم درست صحبت کنيم و از همه مهم‌تر، ديگر نمي‌توانيم از خوردن خيلي از غذاها لذت ببريم.
رشد دندان کودکان
[alert type=”custom” close=”false” icon=”fa fa-hand-o-left” color=”#000000″ background_color=”#6cd0d8″]
دندان‌هاي شيري براي کودک اهميت بسيار زيادي دارند، زيرا فضاي لازم را براي رشد دندان‌هاي دائمي در آينده نگه مي‌دارند. علاوه بر آن، پوسيدگي دندان‌هاي شيري خطر پوسيدگي دندان‌هاي دائمي در آينده را نيز افزايش مي‌دهد.
به طور کلي ۵۰ درصد از عموم مردم از دندانپزشکي هراس دارند، اما والدين هيچ گاه نبايد اين ترس را به کودکان خود منتقل کنند. آگاهي دادن به کودک و برخورد مثبت و گرم با او باعث مي‌شود که نسبت به دندانپزشک اطمينان و دلگرمي پيدا کند و در آينده هم از مراجعه به دندانپزشک واهمه‌اي نداشته باشد.
دندان‌هاي شيري
________________________________________
هر نوزادي در دهان خود دندان‌هايي دارد که در داخل بافت لثه پنهان هستند. از حدود ۶ ماهگي، دندان‌هاي شيري شروع به خارج شدن از لثه مي‌کنند. معمولاً وقتي کودک به سن ۳ سالگي مي‌رسد، تقريباً ۲۰ دندان شيري در دهان خود دارد.
دندان‌هاي شيري اهميت بسيار زيادي براي کودک دارند، زيرا در توسعه توانايي‌هاي او در جويدن غذا و تکلم و نيز در رشد سالم فک‌هاي کودک، نقش مهمي ايفاء مي‌کنند. بين سنين شش -هفت سالگي تا دوازده-سیزده سالگی، ريشه دندان‌هاي شيري کودک به تدريج تحليل مي‌رود و نهايتاً اين دندان‌ها خواهند افتاد.
همچنين دندان‌هاي شيري به عنوان يک راهنما براي رشد دندان‌هاي دائمي کودک در آينده عمل مي‌کنند. بنابراين با وجود آنکه همه اين دندان‌ها در نهايت مي افتند، ضروري است که با دقت زيادي از آنها مراقبت شود تا به دندان‌هاي دائمي که در آينده به جاي آنها رشد مي‌کنند نيز آسيبي وارد نشود.
دندان‌هاي بزرگسالان (دائمي)
از شش سالگي، به تدريج دندان‌هاي شيري کودک مي‌افتند و دندان‌هاي دائمي جاي آنها را مي‌گيرند. روند جايگزيني دندان‌هاي شيري توسط دندان‌هاي دائمي حدوداً تا هفت سال بعد ادامه پيدا مي‌کند. يعني کودک تا قبل از رسيدن به سن ۱۲ تا ۱۴ سالگي، ترکيبي از دندان‌هاي شيري و دائمي را همزمان در دهان خود دارد. اين مرحله از رشد دندان‌ها را اصطلاحاً دوره دنداني مختلط (Mixed Dentition) مي‌نامند.
روند رشد دندان‌ها
________________________________________
دندان‌هاي شيري
دندان‌هاي شيري کودک از وقتي که او به حدود سن شش ماهگي مي‌رسد شروع به در آمدن مي‌کنند. تا سن سه سالگي، اغلب کودکان يک سري کامل شامل ۲۰ دندان شيري در دهان خود دارند.
پس از آن به موازات رشد و نمو کودک، دندان‌هاي شيري او به تدريج مي‌افتند تا فضاي کافي براي رشد دندان‌هاي دائمي که از حدود شش سالگي آغاز خواهد شد، فراهم شود.
دندان‌هاي دائمي
در حدود سن پنج يا شش سالگي، دندان‌هاي پيشين بالا و پايين کودک که به آنها دندان پيش گفته مي‌شود، شروع به افتادن مي‌کنند. در فاصله بين سنين شش تا ۱۲ سالگي، معمولاً همه ۲۰ دندان شيري کودک مي‌افتند و نهايتاً تا رسيدن به سن ۱۸تا ۲۵سالگي، همه دندان‌هاي دائمي درمي‌آيند و جايگزين آنها مي‌شوند.
اولين دندان‌هاي دائمي معمولاً بين سنين شش و هفت سالگي درمي‌آيند. به اين دندان‌هاي بزرگ و ناهموار که در قسمت عقب دهان رشد مي‌کنند، دندان آسياب گفته مي‌شود.
از اين زمان به بعد، کودک شما براي مدتي ترکيبي از دندان‌هاي شيري و دائمي را به صورت همزمان در دهان خواهد داشت.
در طي اين مدت ممکن است طرح لبخند کودک کمي ناهمگون به نظر برسد، زيرا بعضي از دندان‌ها بزرگ و بعضي ديگر کوچک هستند و حتي بعضي از آنها هم افتاده‌اند. اما جاي هيچ نگراني نيست، چون وقتي که همه دندان‌هاي دائمي دربيايند، حالت صاف و متوازن پيدا خواهند کرد.
انواع دندان‌ها و عملکرد آنها
________________________________________
هر انسان بزرگسال چهار نوع دندان دائمي در دهان خود دارد که عبارتند از:
دندان‌های پيش. دندان‌هاي نازک و برنده‌ای که برای بریدن و قطعه قطعه کردن غذا استفاده می‌شوند.
دندان‌های نیش. دندان‌های تیز و باریک که برای نگه داشتن و پاره کردن غذا استفاده می‌شوند.
دندان‌های آسیاب کوچک. دندان‌های با سطوح افقی تیز و صاف که برای نگه داشتن و خرد کردن غذا استفاده می‌شوند.
دندان‌های آسیاب. دندان‌های پهن با سطوح صاف که برای جویدن و ریز کردن ذرات غذا استفاده می‌شوند.
شکل دندان‌ها
________________________________________
دندان پیش. به شکل قلم اسکنه
دندان نیش. نوک تیز و برنده
دندان آسیاب کوچک. این نوع دندان در بین دندان‌های شیری وجود ندارد. سطح تماس این دندان‌ها پهن و ناهموار است. مینای این دندان‌ها به شکل الماس است و روی آن فرورفتگی‌ها و شیارهایی وجود دارد.
دندان آسیاب. سطح جونده این دندان‌ها پهن و ناهموار است. شکل چهارگوش دارند و روی آنها ناهمواری‌ها و شیارهایی وجود دارد.
سطوح دندان‌ها
________________________________________
همه دندان‌ها اعم از شیری و دائمی، دارای چهار سطح می‌باشند که عبارتند از سطح داخلی، سطح خارجی، سطح جونده و سطح کناری (مجاور).
آناتومی دندان
________________________________________
تاج دندان – قسمتی از دندان است که در حالت عادی در داخل دهان دیده می‌شود.
مینا – مینا همان پوشش سختی است که بر روی سطح دندان وجود دارد و در واقع خارجی‌ترین لایه از تاج دندان می‌باشد. مینای دندان سخت‌ترین ماده موجود در بدن است که عمدتاً از مواد معدنی (کلسیم، فسفر و غیره) تشکیل شده است و رنگ آن معمولاً سفید شیری یا شفاف است.
عاج دندان – عاج قسمتی از ساختار دندان است که حالت نرم‌تری نسبت به مینا دارد و بخش عمده ماده دندان را تشکیل می‌دهد. عاج دندان پُر از منافذ و لوله‌های بسیار ریزی است که می‌توانند سیگنال‌هایی از قبیل گرمی، سردی و محرک‌های درد را به مغز دندان که اعصاب و رگ‌های خونی در آن وجود دارد، منتقل کنند.
رشد دندان کودکان
سمان دندان – بافت بسیار سختی (شبیه به استخوان) است که سطح ریشه دندان را می‌پوشاند و غشای پریودنتال و عاج دندان را به ریشه متصل می‌کند.
مغز (پالپ) دندان – محفظه‌ای در عمق ساختار دندان است که از رگ‌های خونی و رشته‌های عصبی پُر شده است.
لثه – بافت گوشتی و محکمی که سطح استخوان فک (و ریشه‌های دندان‌ها) را می‌پوشاند و یک لایه از بافت‌های نرم دهان محسوب می‌شود. لثه‌های سالم رنگ صورتی دارند.
ریشه – ساختار کلی دندان شبیه به توده‌های بزرگ یخ که بر روی آب شناور هستند (آیسبرگ) می‌باشد. به عبارتی ما فقط تاج دندان را در دهان می‌بینیم در حالی که در زیر آن ساختار پیچیده ریشه دندان قرار دارد که استخوان فک، آن را در بر گرفته است.
استخوان فک – بافت استخوانی که چارچوب حمایت کننده از دندان را تشکیل می‌دهد و آن را محکم در جای خود نگه می‌دارد.
دکتر ماندانا حجازی
متخصص دندانپزشکی کودکان و نوجوانان – دارای بورد تخصصی، عضوو هیئت علمی دانشگاه
(ارتودنسی اطفال – فیشور سیلانت – فلوراید تراپی – فضانگهدارها – روکــش دندان شیری – عصب کشی دندان شیری – دنـدانپزشکی تحت بیهـوشی)
