فهرست مطالب
هدایت رفتاری کودکان در دندانپزشکی
امروزه با آموزش ها و نگرش صحیح و محیط مناسب برای کودکان، مراجعه به دندانپزشکی لذت بخش شده است، هدایت رفتاری کودکان در دندانپزشکی با مدیریت رفتاری در طی سالیان گذشته و تمرکز بر روی روانشناسی کودک انجام شده است.
هدایت رفتاری کودکان در دندانپزشکی باعث می شود تا آنها با محیط و درمان دندان آشنا شده و باعث حفظ سلامت دهان و دندان آن ها شود.
هدایت رفتاری کودکان در دندانپزشکی به شرح ذیل می باشد:
برای هدایت رفتاری کودک باید درک و شناخت کافی درباره کودک و علت یابی ترس او انجام شود. بهتر است بدانید که کودکان در سنین مختلف درک متفاوتی از محیط اطراف خود دارند. بسيارى از كودكان زير ٣ سال به دليل وجود ترس از جدايي از والدين ممكن است در دندانپزشكى رفتارهاى پرخاشگرانه اي نشان دهند كه مى تواند ناشى از همين ترس از جدايي باشد.
بهتر است به این نکته توجه شود که بسیاری از رفتارهای نامناسب کودک در دندانپزشکی از خانواده منشاء می گیرد. مثلاً اگر والدين با تهديد كودكان و ترساندن آنها با گفتن جملاتى مانند آمپول زدن يا بردن به دكتر براى آمپول زدن مى توانند ذهنيت ترسناكى از دندانپزشكى و يا متخصص دندانپزشكى كودكان در كودكان ايجاد كنند كه از بين بردن اين دهنيت در كودكان بسيار سخت و زمانبر خواهد بود.
نکته دیگر در هدایت رفتاری کودکان ، شخصیت آن ها می باشد. شخصيت هاى كودكان انواع مختلفى دارند. برخى از كودكان داراى خلق و خوى خجالتى دارند كه به دليل شخصيت خود قادر نخواهند بود با دندانپزشك كودكان صحبت كنند و مدام در حال ناله كردن و گريه هاى آرام هستند.
تنها راه برقرارى ارتباط با اين كودكان ، صحبت كردن و دوست شدن مى باشد. برخى از كودكان نيز داراي خلق و خوى پرخاشگر مى باشند كه سعى در نشان دادن قدرت خود در دندانپزشكى دارند.
شايد تنها راه برقرارى ارتباط با اين كودكان برخورد قاطع و محكم و در عين حال دوستانه است تا بتوان آنها را براى انجام درمان آماده ساخت كه البته گاهى اين روش نيز در اين كودكان به نتيجه نرسد و نياز به درمان دندانپزشكى با بيهوشى باشد. برخى از كودكان نيزدارای خلق و خوی گرم هستند با شرایط دندانپزشکی بهتر ارتباط برقرار می کنند.
سهل انگاری در درمان دندانپزشکی
در برخی مواقع رفتار کودک و اجتناب او از مراجعه به دندانپزشکی و سهل انگاری والدین موجب بروز مشکلات دهان و دندانی در کودک می شود. مراجعه به متخصص دندانپزشكى كودكان در شرايطى كه درد و ناراحتى وجود دارد، خود سبب افزايش استرس و اضطراب مى شود.
بنابراين به والدين توصيه مى شود قبل از ايجاد درد و ناراحتى، با مراجعه منظم به دندانپزشك متخصص كودكان سعى كنند كودك را با اين محيط آشنا كنند تا در مواقع نياز، كودك بدون استرس و با آمادگى قبلى به كلينيك تخصصى دندانپزشكى كودكان مراجعه نمايد.
در این مواقع والدین می توانند از یک دندانپزشک اطفال برای بردن کودک به دندانپزشکی کمک بگیرند و نه اینکه خود نیز به خاطر ترس و اجتناب کودک در درمان سهل انگاری کنند.
درمان دندانپزشکی کودکان و سهل انگاری والدین
دندانپزشک خوب نباید والدین را به دلیل این سهل انگاری سرزنش کنند و بهتر است راه های مناسب برای برخورد با کودک را به والدین آموزش دهند تا بتوانند کودک را برای درمان به کلینیک دندانپزشکی اطفال ببرند. از این جهت است که هدایت رفتاری کودکان حائز اهمیت می شود.
والدین بهتر است از خاطرات دردناک خود از دندانپزشکی در مقابل کودک صحبت نکنند و به اطرافیان نیز این اجازه را ندهند. با کودک از مزایای رفتن به دندانپزشکی صحبت کرده و با کتاب و نقاشی و او را بیشتر با محیط دندانپزشکی کودکان آشنا کنند.
برای آشنایی بیشتر کودک او را به بهانه درمان دندان خود به دندانپزشکی کودکان برده و اجازه دهند کودک محیط را بررسی کند. با اصطلاحات فنی و تخصصی در مورد دندانپزشکی با کودک صحبت نکرده و با زبانه کودک با او صحبت کنند به عنوان مثال به کودک بگویند برای زیباتر کردن دندان و خوشبو کردن دهان بهتر است دندانپزشک او را دهان و دندان او را ببیند.
والدین هنگام مراجعه به دندانپزشکی کودکان نباید اضطراب داشته باشند چرا که این اضطراب و استرس را به کودک منتقل می کنند.
چه ارتباطی بین ترس از دندانپزشک کودکان و رفتار کودک وجود دارد؟
به این نکته توجه داشته باشید که ترس کودک از دندانپزشکی و رفتارهای نامناسب او جدا نبوده و نباید به آسانی از آن گذر کرد. علت ترس کودک از دندانپزشکی می تواند بر اثر عوامل ذیل اتفاق بیافتد:
گاهى ترس كودكان ناشى از سن كم و عدم تجربه قبلى مى باشد.
گاهى در اثر تجربیات تلخ قبلی باشد. مثلاً كودكى كه در تجربه قبلى خود تحت نظر يك متخصص دندانپزشكى كودكان نبوده و بنابراين دندانپزشك او را براى انجام درمان آماده نساخته است و يا كودكى كه در تجربه اول دندانپزشكى خود يك دندان كشيده است.
ممكن است کودک یک ترس کلی داشته باشد. ترس از محيط ناشناخته، ترس از دكتر، ترس جدايي از والدين همه مى تواند بر روي استرس كودك از دندانپزشكى اثر داشته باشد.
ترس از دندانپزشک کودکان و رفتار کودک
ناشی از اضطراب خانوادگی باشد. بسيارى از والدين خود نيز از دندانپزشكى ميترسند و اين ترس را به كودك خود انتقال مى دهند. بنابراين به والدين توصيه مى شود هيچگاه از ترس هاى خود مقابل كودك صحبت نكنند و از به كار بردن كلماتى كه نشاندهنده اضطراب آنهاست، در مقابل كودك خودداري كنند.
ترساندن کودک از آمپول و پزشک باشد. يكى از اشتباهات رايج خانواده ها استفاده از لفظ آمپول و دكتر براى ترساندن كودك است. والدين بايد به اين نكته توجه داشته باشند كه با ترساندن كودكان در شرايط مختلف با استفاده از اين كلمات، سبب خواهند شد كه در مواقع نياز نيز كودك با شنيدن اين كلمات ترسيده و از انجام درمان ممانعت كند.
ترس ناشى از وضعيت سلامت دهان و دندان كودك باشد. زيرا كودك خود به وضعيت بد دندانهايش آگاه بوده و مى داند كه براي درمان دندانهاىش بايد به دندانپزشك مراجعه نمايد.
اهمیت هدایت رفتاری کودکان در دندانپزشکی کودکان :
امروزه با افزایش نیاز به درمان و اقدامات پیشگیرانه در دندانپزشکی اطفال و اجتناب کودکان از مراجعه به دندانپزشکی و سهل انگاری والدین باعث بروز مشکلات جدی در کودکان و نوجوانان شده است.
والدین بهتر است اطلاعات جامعی در خصوص هدایت رفتاری کودکان در دندانپزشکی کودکان به دست آورند.
با مراجعه به موقع کودکان به دندانپزشکی می توان از بروز مشکلات فکی و دندانی ، پوسیدگی دندان ، نامرتبی دندان در کودکان و غیره جلوگیری کرد.
هدف تيم دندانپزشكى در درمان يك كودك، ايجاد نگرش مثبت براى انجام درمان در كودك است. اين كار به صورت تدريجى و مرحله به مرحله قابل اجراست. ايجاد اين نگرش به عوامل مختلفى از جمله شخصيت كودك، نحوه آماده سازى كودك قبل از انجام درمان و مهارت تيم دندانپزشكى دارد.
يكى از روش هاى آماده سازى كودك، آماده سازى قبل از جلسات درمانى است كه مى تواند با صحبت با كودك، توضيح آنچه قرار است اتفاق بيفتد و صحبت با درستان و هميالانى كه تجربه قبلى داشته اند ، انجام شود.
اهمیت هدایت رفتاری کودکان
پس از آماده سازى كودك و بردن او به كلينيك تخصصى دندانپزشكى كودكان ، تيم دندانپزشكى با مهارت هاى خود بايد سعى در ايجاد نگرش مثبت در كودك نمايد.
تيم دندانپزشكى با برخورد گرم و صميمانه اوليه سعى در جلب اعتماد كودك مى نمايد . بايد در نظر داشت كودكان صادق هستند و دوست دارند صداقت را نيز بشنوند بنابراين تيم دندانپزشكى بايد در بيان كلمات صادق باشد و مثلاً در بيان اينكه آيا آمپول درد دارد؟ با پاسخى كه ما سعى مى كنيم كارى كنيم كه كمترين دردى رو حس نكنى و تو با شجاعت مى توانى آن را تحمل كنى سعى در آرام سازى كودكان كنند.
برقراى ارتباط با كودكان كليد اصلى هدايت رفتارى در كودكان است. در كودكان كم سن مى توان اين كار را با بالا و پائن بردن لحن صدا و تغييرات در صورت نشان داد. در كودكان بزرگتر نيز مى توان با صحبت كردن، بازى كردن سعى در جلب اعتماد و ايجاد همكارى نمود.
بنابراين با توجه به آنچه در بالا گفته شد مى توان نتيجه گرفت دندانپزشكى مى تواند بك تجربه شيرين و خاطره انگيز باشد اگر توسط يك متخصص دندانپزشكى اطفال خوب و با تجربه و در يك كلينيك تخصصى دندانپزشكى كودكان خوب كه سابقه كار با كودكان را داشته باشد، انجام شود.
دکتر ماندانا حجازی
متخصص دندانپزشکی کودکان و نوجوانان – دارای بورد تخصصی، عضوو هیئت علمی دانشگاه
( ارتودنسی اطفال – فیشور سیلانت – فلوراید تراپی – فضانگهدارها – روکش دندان شیری – عصب کشی دندان شیری – دنـدانپزشکی تحت بیهـوشی)
