فهرست مطالب
اصلاح و بستن فاصله بین دندانی کودکان
اغلب، دندان‌های نوزاد باعث اضطراب بسیار زیاد والدین می‌شود؛ زیرا آن‌ها ابتدا با زاویه‌های غیرطبیعی از لثه خارج شده و بعداً صاف می‌شوند و دیگر اینکه این دندان‌ها با فاصله از یکدیگر می‌رویند. وجود فاصله بین دندان‌های یک نوزاد لزوماً به این معنی نیست که او در سال‌های بعد به درمان زیادی برای دندان‌هایش نیاز خواهد داشت. در این مقاله اصلاح و بستن فاصله بین دندانی کودکان را توضیح خواهیم داد.
این فواصل طبیعی بوده و باعث می‌شود به اندازه کافی جا برای دندان‌های دائمی، که بزرگترند، وجود داشته باشد. اما، فاصله بین دندان‌های دائمی، که در دندانپزشکی به آن دیاستم گفته می‌شود، می‌تواند باعث مشکلاتی شود. بنابراین، اگر متوجه شدید بین دندان‌های دائمی در حال رشد کودکتان فاصله وجود دارد، باید برای رفع فاصله بین دندان ها موضوع را با یک دندانپزشک کودک در میان بگذارید.
[alert type=”custom” close=”false” icon=”fa fa-hand-o-left” color=”#000000″ background_color=”#6cd0d8″]
دندانپزشکان، می‌توانند مشکلات هم‌ترازی دندان‌ها و فک‌ها، از جمله فاصله بین دندانی را، تشخیص داده، درمان کنند و حتی از بروز آن‌ها جلوگیری نمایند. دندانپزشک با شما در مورد گزینه‌های درمانی کودکتان صحبت خواهد کرد. فاصله بین دندانی عموماً با استفاده از فرنکتومی، پرکننده‌های کامپوزیتی یا ارتودنسی درمان می‌شود. ارتودنتیست تشخیص خواهد داد که کودکتان به درمان نیاز دارد یا خیر؛ و در صورت نیاز به درمان نیز به شما خواهد گفت که بهترین زمان برای آغاز آن چه سنی است.
دیاستم چیست؟
دیاستم عبارت است از وجود فاصله بیش از اندازه بین دو دندان. دیاستم مشکل بسیار شایعی است، خصوصاً در بین کودکان. دیاستم معمولاً بخشی طبیعی از فرایند رشد کودک بوده و ممکن است خود بخود اصلاح شود. در واقع، حدود ۹۷% از کودکان دچار دیاستم هستند، که البته با بالا رفتن سن آن‌ها این رقم به شدت کاهش یافته و این فواصل به طور طبیعی بسته می‌شوند. دیاستم، در صورتی که بعد از رویش دندان‌های دائمی نیز همچنان وجود داشته باشد، به یک مشکل مزمن تبدیل شده و تنها با درمان‌های دندانپزشکی قابل اصلاح خواهد بود.
علت‌ها
فاصله بین دندانی می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد که برخی از آن‌ها در کنترل کودک بوده و برخی دیگر چنین نیستند:
- عادات غلط: برخی عادات مانند مکیدن انگشت می‌توانند باعث ایجاد فاصله بین دندان‌ها شوند، زیرا چنین عادتی دندان‌های پیشین را با فشار به جلو برده و باعث ایجاد فاصله بین آن‌ها می‌شود.
- زبان زدن به دندان‌ها: قرار دادن زبان پشت دندان‌ها نیز می‌تواند باعث حرکت آن‌ها به طرف جلو شود.
- فرایند طبیعی رشد: معمولاً، دندان‌ها در ابتدای رویش با یکدیگر فاصل دارند. اما اغلب، رشد دندان‌های نیش این فواصل را می‌بندد.
- عدم رویش دندان‌ها: برخی کودکان به طور مادرزادی، در استخوان‌‌های فک خود یک یا دو دندان (شیری یا دائمی) کم دارند، که این باعث ایجاد فاصله بین دندان‌ها می‌شود. اغلب، این دندان‌های پیشین کناری بالا هستند که رشد نمی‌کنند.
- کشیدن دندان: گاهی اوقات در استخوان فک دندان‌های اضافی وجود دارد که با جلوگیری از رویش دندان‌های دیگر باعث ایجاد فاصله بین دندان‌ها می‌شوند. از سوی دیگر، کشیدن این دندان‌های اضافی نیز می‌تواند باعث ایجاد یک جای خالی شود.
- کوچک بودن دندان‌ها: کوچک بودن دندان‌ها برای دهان کودک یا بزرگ بودن بیش از حد فک نیز می‌تواند باعث ناهماهنگی دندان‌ها و ایجاد فاصله بین آن‌ها شود.
- بزرگ بودن فک: فک‌های برخی از کودکان در مقایسه با اندازه دندان‌هایشان بزرگ هستند.
- فرنوم زبانی یا فرنکتومی: این فرنوم، زبان را به کف دهان متصل می‌کند. در برخی از موارد شدید گره زبان (عارضه‌ای که در آن به دلیل کوچک بودن فرنوم، نوک زبان نمی‌تواند از لب‌ها جلوتر بیاید)، زبان باعث ایجاد فاصله بین دندان‌های جلویی پایین می‌شود.
ممکن است فاصله خودبخود بسته شود
اکثر اوقات، فاصله بین دندان‌های جلویی بالا خود بخود بسته می‌شود. گاهی اوقات، در هنگام رویش دندان‌های شیری (حدود شش تا نه ماهگی)، دندان‌های جلو دارای فاصله بوده و فرنوم نیز به لثه پایین چسبیده است. البته، در برخی موارد تا سن یک سالی فرنوم کوتاه شده و با رویش دندان‌های بیشتر این فاصله نیز بسته می‌شود. همچنین، اگر دندان‌های دائمی دارای فاصله باشند رویش دندان‌های بزرگ آسیاب (دندان‌های عقب) با وارد آوردن فشار به دندان‌های جلو، آن‌ها را به هم نزدیک می‌کند.
درمان
نوع درمان دیاستم (وجود فاصله بیش از اندازه بین دو دندان) به دلیل آن بستگی دارد. در برخی موارد، می‌توان با ونیر یا باندینگ دندان فاصله بین دندان‌ها را پوشاند.
- فرنکتومی: در کودکان خردسال، برداشتن فرنلوم بزرگ از طریق جراحی، باعث می‌شود فاصله خود بخود بسته شود. معمولاً این عمل قبل از بسته شده فاصله با ارتودنسی انجام می‌شود.
- وسایل کمکی ثابت: مانند بریس‌ها، گاهی اوقات، برای نزدیک کردن دندان‌های کودکانِ بالغ‌تر به استفاده از بریس نیاز می‌شود. در مواردی که برای اصلاح فاصله بین دندان‌ها به بریس نیاز است، حتی اگر فاصله تنها در یک فک وجود داشته باشد نیز باید برای او یک مجموعه کامل بریس (بالا و پایین) نصب شود، زیرا حرکت یک یا چند دندان بر تمام دندان‌های دیگر تأثیر می‌گذارد. بریس‌ها با کمک سیم و قطعات لاستیکی روی دندان‌ها نصب می‌شوند و آن‌ها را به هم نزدیک می‌کنند. در اکثر موارد، برای اصلاح دیاستم (وجود فاصله بیش از اندازه بین دو دندان) به یک مجموعه کامل بریس‌های دندانی و همچنین استفاده از نگه‌دارنده‌ها نیاز است، زیرا حرکت یک دندان بر وضعیت قرارگیری سایر دندان‌ها تأثیر می‌گذارد.
- وسایل کمکی متحرک: مانند پلیت، این وسیله کمک می‌کند تا دندان‌ها به هم نزدیک‌تر شوند.
- بریس‌های دندانی متحرک: برای مواردی که شدت کمتری دارند استفاده از درمان‌های کم تهاجمی‌تری مانند اینویزالاین (ارتودنسی نامرئی) جواب می‌دهد.
- جایگزینی دندان‌های از دست رفته: اگر دیاستم ناشی از افتادن یک دندان باشد، می‌توان با یک بریج، ایمپلنت دندانی یا دندان مصنوعی تکه‌ای فاصله بزرگ به وجود آمده را پر کرده و مشکل را اصلاح نمود.
پیشگیری
دندان‌های سالم شیری جای دندان‌های دائمی را برای آن‌ها نگه می‌دارند. وجود مشکلات شدید در دندان‌های شیری خطر ایجاد فاصله بین دندان‌های دائمی را افزایش می‌دهد. تلاش برای رفع عادت مکیدن انگشت و سایر عادات مخربی که می‌توانند دندان‌ها را جابجا کنند باعث می‌شود در آینده نیازی به انجام درمان‌های ارتودنسی جهت بستن فاصله بین دندان‌ها نباشد. ارتودنتیست‌ها توصیه می‌کنند کودک تا ۷ سالگی دست کم یک بار نزد یک ارتودنتیست برده شود تا بتوان مشکلات احتمالی را به سرعت شناسایی کرده و مقدار درمان مورد نیاز را کاهش داد.
پیامدها
در اکثر موارد، فواصل بین دندانی مضر نبوده و در جویدن یا خوردن غذا اختلالی ایجاد نمی‌کنند. اما، گاهی اوقات دیاستم (وجود فاصله بیش از اندازه بین دو دندان) در حرف زدن اخلال ایجاد کرده و تلفظ صدای «س» را دشوار می‌سازد. در برخی موارد، فاصله‌های ایجاد شده به دلیل عاداتی مثل زبان زدن به دندان‌ها یا مکیدن انگشت، به مرور بدتر می‌شوند. در هر صورت، اگر وجود این فواصل باعث ناراحتی شما یا کودکتان شده است، قبل از شروع درمان باید عادتی که باعث ایجاد فاصله شده است متوقف شود.
