عفونت و آبسه دندان و لثه در کودکان
فهرست مطالب
عفونت و آبسه دندان و لثه در کودکان
عفونت و آبسه دندان ،یک عفونت عمیق در دندان و بافت اطراف آن است. در صورتی که این مشکل درمان نشده و به حال خود رها شود، همواره امکان دارد عفونت ایجاد شده در سایر نقاط بدن پخش گردد. در مواردی که مشکل شدید باشد، این شرایط حتی می‌تواند زندگی فرد را نیز تهدید کند.
به این ترتیب کودکانی که دندان‌هایشان پوسیدگی درمان نشده داشته و یا دندان‌های آنها دچار شکستگی شده باشد، این شرایط می‌تواند باعث ایجاد عفونت و آبسه در دهان آنها شده و درد شدید برای آنها به همراه داشته باشد. به هر حال، با مراجعه سریع به مطب دندانپزشک درد ناشی از عفونت و آبسه به سرعت کاهش پیدا کرده و برطرف خواهد شد.
ملاقات منظم با دندانپزشک یکی از اقدامات اساسی در حفظ سلامت دندان‌ها و لثه‌ها می‌باشد. همچنین بین جلسات ملاقات با دندانپزشک، لازم است والدین از دندان‌ها و لثه‌های کودک خود به خوبی مراقبت کرده و سلامت آنها را حفظ کنند.
متخصصین در هنگام مواجه شدن با مشکل عفونت و آبسه دندان، از روش‌های مناسب برای تشخیص و درمان مشکل به منظور کاهش ناراحتی و بازیابی سلامت بیمار استفاده می‌کنند. روش‌های درمان معمول برای این مشکل شامل عصب‌کشی، تخلیه چرک و عفونت آبسه، یا کشیدن در مواردی است که نجات دندان امکانپذیر نباشد.
برای کنترل عفونت، احتمالاً دندانپزشک به بیمار توصیه می‌کند از داروهای آنتی‌بیوتیک استفاده کند. به هر حال توجه داشته باشید درمان به موقع عفونت و آبسه دندان نقش با اهمیت در حفظ سلامت ساختارهای دهان و دندان دارد. همچنین بی‌توجهی به این شرایط می‌تواند عوارض بعدی برای بیمار به همراه داشته باشد.
دندان و لثه کودکان چگونه دچار آبسه می‌شود؟
پوسیدگی‌های دندان، ترک‌هایی که روی مینای دندان وجود دارد و یا بافت‌های مرده‌ای که درون ساختار دندان تجمع کرده است باعث می‌شوند که جریان مواد و عناصر ریزمغذی به درون دندان شما برعکس شود.
دندان و لثه کودکان چگونه دچار آبسه می‌شود؟
یعنی به جای آنکه جریان لنفاوی طبیعی از طرف درون به بیرون دندان شکل بگیرد تا از این طریق مواد عفونی و بافت‌های مرده را از داخل ساختار دندان به بیرون براند و داخل دندان را تمیز کند، این مایع شروع به کشیدن مواد خارجی از فضای دهان به طرف داخل دندان می‌کند. در نتیجه ساختار داخلی دندان در اثر ورود مواد خارجی آلوده، شروع به تحریک و ملتهب شدن می‌کند.
سیستم ایمنی بدن در پاسخ به ورود این مواد خارجی آلوده سعی می‌کند که آنها را حذف کند. به همین علت است که یک التهاب دردناک در ناحیه دهان شما شکل می‌گیرد.
اگر با وجود ایجاد التهاب، باز هم جسم خارجی آلوده به دام نیفتد، آنگاه چرک در ناحیه ملتهب شده تشکیل می‌شود.
در واقع چرک یک مایع غنی از پروتئین است که بدن شما برای به دام انداختن و حذف مواد و ذرات خارجی آلوده از آن استفاده می‌کند.
علت‌ها و دلایل عفونت و آبسه دندان
آبسه دهان (دندان و لثه) در کودکان خردسال عارضه نسبتاً شایعی است که عموماً در اثر بروز عفونت شدید دندان به وجود می‌آید. هنگامی که یک دندان شروع به پوسیدن می‌کند، عفونت موجود در آن به تدریج به طرف پایین و به ریشه‌های دندان گسترش پیدا می‌کند و در صورتی که به موقع جلوی آن گرفته نشود، در نهایت به اعصاب و رگ‌های خونی که در منطقه آسیب‌دیده در عمق دندان قرار گرفته‌اند، می‌رسد.
وقتی که عفونت تشدید می‌شود، چرک و مواد عفونی شروع به انباشته شدن در داخل کیسه‌ای می‌کنند که در زیر ساختار دندان قرار گرفته است و به این ترتیب ناحیه زیر دندان به شدت حساس و دردناک می‌شود. همچنین از آنجا که یک کودک خردسال نمی‌تواند احساسات خود را به شکل مفهوم و مؤثری بیان کند، عفونت دندان نیز غالباً مورد توجه کافی قرار نمی‌گیرد و فقط هنگامی تشخیص داده می‌شود که به شدت گسترش پیدا کرده و برای کودک مشکل‌ساز شود.
اگر عفونت در مراحل اولیه آن تشخیص داده نشود، به تدریج می‌تواند به دندان‌های کناری نیز سرایت کند و منجر به گسترش عفونت در دهان شود. کم‌اشتهایی و کاهش وزن دو مورد از شایع‌ترین علائم مشکلات دندان در کودکان هستند. به طوری که ناراحتی و حساسیت شدیدی که همراه با دندان درد و سختی مفصل فک و دهان کودک به وجود می‌آید، میل و رغبت او به خوردن غذا را تا حد زیادی کاهش می‌دهد.
علت‌ها و دلایل عفونت و آبسه دندان
آبسه دهان (دندان و لثه) هنگامی به وجود می‌آید که باکتری‌ها در داخل دهان شما تجمع می‌کنند. این عارضه معمولاً در اثر ترکیبی از شرایط زیر ایجاد می‌شود:
- عدم رعایت بهداشت دهان و دندان: تمیز نکردن دندان‌ها و لثه‌ها به طور صحیح و منظم (طریقه صحیح مسواک زدن و کشیدن نخ دندان را یاد بگیرید)
- مصرف زیاد غذاها و نوشیدنی‌های حاوی قند و نشاسته: کربوهیدرات‌های موجود در این مواد غذایی و نوشیدنی باعث افزایش رشد باکتری‌ها در دهان می‌شوند.
انواع عفونت و آبسه دهانی (دندانی و لثه‌ای)
دو نوع اصلی عفونت و آبسه دهان عبارت از عفونت و آبسه پریودنتال (لثه‌ای) و عفونت و آبسه پری اپیکال (ریشه دندان) است.
عفونت و آبسه پریودنتال (لثه‌ای)
عفونت و آبسه پریودنتال در نتیجه ایجاد عفونت در فاصله بین یک دندان و لثه ایجاد می‌شود. این نوع عفونت و آبسه زمانی مشاهده می‌گردد که عفونت باکتریایی باعث وارد شدن آسیب به لثه و بافت‌های نگهدارنده ریشه دندان در دهان شود.
به این ترتیب ممکن است این بافت‌ها استحکام خود را از دست داده و از روی دندان کنار روند. این عفونت اغلب زمانی ایجاد می‌شود که ذرات مواد غذایی در فاصله بین دندان و لثه گیر بیفتد.
علاوه بر این حفره‌های پریودنتال (لثه) ممکن است به صورت تصادفی در هنگام درمان دندانپزشکی ایجاد شده و باعث تشکیل عفونت و آبسه شود. عفونت و آبسه دهان (دندان و لثه)در مواردی که فقط بر روی بافت لثه تاثیر گذاشته و دندان و بافت‌های پریودنتال را تحت تاثیر قرار ندهد، در اصطلاح عفونت و آبسه جینجیوال نامیده می‌شود.
انواع عفونت و آبسه دهانی (دندانی و لثه‌ای)
عفونت و آبسه پری اپیکال (ریشه دندان)
عفونت و آبسه پری اپیکال داخل دندان ایجاد شده و ریشه‌های دندان را تحت تاثیر خود قرار می‌دهد. به این ترتیب این نوع خاص از عفونت و آبسه زمانی ایجاد می‌شود که باکتری به دندان از طریق پوسیدگی ایجاد شده در مینای آن نفوذ کرده و ناحیه پالپ داخل دندان را تحت تاثیر خود قرار دهد. این باکتری‌ها در ادامه به سمت بافت استخوانی اطراف دندان حرکت کرده و باعث تشکیل عفونت و آبسه در این ناحیه از بدن می‌شوند.
دلایل عفونت و آبسه دندان
پوسیدگی دندان رایج‌ترین دلیل تشکیل عفونت و آبسه است. هنگامی که پوسیدگی دندان توسط دندانپزشک تحت درمان قرار نگیرد، می‌تواند در ادامه گسترش یافته و باعث شکستن دندان یا پخش شدن عفونت در لثه‌ها و ساختار استخوانی شود.
شکستگی دندان به خاطر وارد شدن ضربه فیزیکی نیز می‌تواند باعث ایجاد عفونت و آبسه دندان شود. ایجاد ترک‌خوردگی در دندان می‌تواند به باکتری‌ها امکان دهد به فضای داخل دندان وارد شده و باعث ایجاد کیست‌های دردناک در آن شوند.
توجه داشته باشید هم دندان‌های شیری و هم دندان‌های دائمی ممکن است به عفونت و آبسه دندان دچار شوند و به همین خاطر مشاهده این شرایط در بین کودکان غیرعادی نیست.
علائم و نشانه ها عفونت و آبسه دندان
رایج‌ترین علامت تشکیل عفونت و آبسه دندان (دندان و لثه)، درد است. در این شرایط کودک شما ممکن است با احساس تپش (ضرباندار) در محل دندان دچار پوسیدگی مواجه شده و این درد می‌تواند شدید باشد. درد دندان همچنین می‌تواند به سمت ناحیه گوش و گردن کشیده شده و باعث احساس درد در ناحیه گوش و گرفتگی عضله و ناراحتی مفصل فک شود.
درد خفیف دندان در این شرایط ممکن است با گذشت چند روز از تشکیل عفونت و آبسه تشدید شود. کودکان دچار آبسه دهان (دندان و لثه) همچنین ممکن است به خاطر این مشکل تب کنند. به این ترتیب اگر کودک شما با درد در ناحیه دهان و تب روبرو شد، لازم است بلافاصله با دندانپزشک تماس گرفته شود، زیرا این شرایط می‌تواند نشان دهنده عفونت شدید در ناحیه دهان و دندان کودک باشد.
درمان عفونت و آبسه دندان
در اکثر موارد، متخصصین دندانپزشکی از داروهای آنتی‌بیوتیک خوراکی برای درمان عفونت استفاده می‌کنند. به هر حال توجه داشته باشید در صورت درمان نشدن پوسیدگی دندان، همواره احتمال بازگشت آبسه وجود خواهد داشت.
درمان فوری پوسیدگی دندان و آسیب‌های وارد شده به آن
اهداف درمان در این شرایط شامل خارج کردن چرک عفونت و آبسه، ریشه‌کن کردن عفونت و جلوگیری از پخش شدن آن در سایر نقاط بدن می‌باشد. همچنین دندانپزشک در این زمان حداکثر تلاش لازم را برای نجات دندان انجام داده و از عوارض جانبی بعدی احتمالی جلوگیری می‌نماید.
دهان‌شویه با آب‌نمک گرم
در صورتی که یک عفونت و آبسه به خودی خود باز شود، دهان شویه با آب‌نمک گرم می‌تواند باعث تسکین درد بیمار شده و به تمیز کردن دهان و خالی شدن چرک از محل عفونت و آبسه تا زمان ملاقات با دندانپزشک کمک کند.
علاوه بر این متخصصین توصیه‌های لازم را برای بهبودی در اختیار بیمار قرار می‌دهند تا به این ترتیب بتوان ناراحتی و درد بیمار را پس از درمان حداقل کرده و فرآیند بهبودی وی را تا حد ممکن تسریع کرد.
درمان عفونت و آبسه دندان
مصرف آنتی‌بیوتیک
متخصصین معمولاً از داروهای مسکن برای بیمار در هنگامی استفاده می‌کنند که درد دندان کودک شدید باشد. همچنین در این زمان از داروهای آنتی‌بیوتیک برای از بین بردن جرم‌ها و باکتری‌های ایجاد کننده عفونت و آبسه دهان (دندان و لثه) استفاده شده و به این ترتیب می‌توان به بدن بیمار برای ترمیم دندان و استخوان کمک کرد.
استفاده از آنتی‌بیوتیک برای عفونت و آبسه دهان (دندان و لثه) معمولاً در کنترل عفونت و آبسه موثر می‌باشد و اکثر علائم این مشکل با گذشت حدود دو روز از بین خواهند رفت.
همچنین عفونت و آبسه دهان (دندان و لثه) معمولاً با گذشت پنج روز از درمان با آنتی‌بیوتیک بهبود پیدا خواهد کرد.
عصب‌کشی دندان
در مواردی که عفونت و آبسه دهان (دندان و لثه) در دندان‌های دائمی ایجاد شده باشد، متخصصین ما احتمالاً از عصب‌کشی دندان و روکش کردن آن برای درمان بیمار استفاده می‌کنند. در واقع عصب‌کشی دندان می‌تواند عفونت را از بین برده و دندان را نجات دهد.
در هنگام عصب‌کشی، پالپ آسیب دیده یا دچار مشکل از ناحیه داخل دندان خارج شده و چرک داخل عفونت و آبسه تخلیه می‌شود. در ادامه ساقه پالپ و کانال‌های ریشه با مواد مخصوص پر شده و مهر و موم می‌شوند.
سپس دندانپزشک از روکش برای دندان استفاده خواهد کرد. علاوه بر این جراحی عصب‌کشی دندان ممکن است به افراد برای خارج کردن بافت بیمار ریشه پس از رفع عفونت توصیه شود. این روش فقط زمانی برای بیمار استفاده می‌شود که به مقدار کافی ساختار دندان برای ترمیم دائمی آن باقی مانده باشد.
درمان عفونت و آبسه دندان
ایجاد شکاف در عفونت و آبسه دندان ( لثه) و خارج کردن چرک و عفونت آن
عفونت و آبسه‌ای که در سطح دندان کودک پخش شده یا به سمت ناحیه گردن امتداد یافته ممکن است نیاز به ایجاد شکاف برای خارج کردن چرک آن تحت بی‌حسی داشته باشد.
علاوه بر این، در صورتی که عفونت و آبسه با گذشت زمان ترمیم نشده یا پس از استفاده روش‌های درمان معمول بزرگ شود، لازم است از عمل جراحی و پر کردن سر ریشه دندان به همراه نمونه‌برداری از عفونت و آبسه برای کودک استفاده شود.
کشیدن دندان آبسه و عفونت کرده
در صورتی که امکان نجات و بازیابی دندان از طریق عصب‌کشی وجود نداشته باشد و این مشکل برای یک دندان شیری ایجاد شده باشد، احتمالاً متخصص دندانپزشکی از کشیدن دندان برای بیمار استفاده خواهد کرد.
به این منظور دندانپزشک دندان را کشیده و چرک داخل عفونت و آبسه را برای از بین بردن عفونت از آن خارج می‌کند.
در ادامه دندانپزشک از روش‌های مناسب برای برداشتن تمام بافت‌های نرم آسیب‌دیده در دندان استفاده خواهد کرد.
به این ترتیب کشیدن دندان و تمیز کردن نواحی اطراف آن می‌تواند باعث بهبود مشکل برای بیمار شود.
درمان‌های خانگی عفونت و آبسه دندان
درمان‌های خانگی برای تشکیل عفونت و آبسه دهان (دندان و لثه) به شرح زیر هستند:
- برای درمان درد در خانه، از دندانپزشک بخواهید برای کودک شما داروهای مسکن همچون ایبوپروفن یا استامینوفن تجویز کند.
- کمپرس سرد می‌تواند ورم ایجاد شده را کاهش دهد. همچنین دهان شویه با آب نمک گرم می‌تواند درد لثه بیمار را از بین ببرد.
- استفاده از ژل‌های مخصوص به صورت مستقیم بر روی لثه‌ها برای بی‌حس کردن نقاط دارای درد می‌تواند برای رفع مشکل کودک مناسب باشد.
نگرانی‌های معمول عفونت و آبسه دندان ( لثه) در کودکان
بسیاری از کودکان دچار آبسه دهان (دندان و لثه) از مراجعه به مطب دندانپزشک ترس دارند. به همین خاطر لازم است قبل از ملاقات با دندانپزشک با مهربانی با کودک صحبت شود.
در این شرایط والدین می‌توانند علت ایجاد درد را برای کودک تشریح کرده و به وی توضیح دهند برای خلاص شدن از دست آن لازم است به مطب دندانپزشک مراجعه شود.
در این رابطه مطمئن شوید کودک شما از بی‌حس شدن دندان برای کاهش درد و ناراحتی احتمالی در طول درمان مطلع می‌باشد. علاوه بر این، برخی دندان‌پزشکان از نیتروزاکساید (که در اصطلاح به آن گاز خنده می‌گویند) برای کودکان دارای ترس عمیق (فوبیا) نسبت به دندانپزشکی استفاده می‌کنند.
به هر حال، والدین می‌توانند درباره لزوم استفاده از این داروها و مناسب بودن آنها برای کودک خود با دندانپزشک صحبت کنند.
پیشگیری عفونت و آبسه دندان
برای پیشگیری لازم است دندان‌های کودک دو بار در روز به‌طور کامل مسواک زده شوند. علاوه بر این لازم است دندان‌های کودک روزی یک بار نخ دندان کشیده شود.
در صورتی که کودک شما درباره مراقبت‌های لازم برای دندان‌های خود مقاومت از خود نشان می‌دهد، والدین می‌توانند از روش‌های مناسب برای تشویق و ایجاد انگیزه لازم برای وی استفاده کنند. همچنین لازم است برای این کودکان از مصرف مواد غذایی مضر و نوشیدنی‌های شیرین خودداری شود تا به این ترتیب بتوان از ایجاد مشکلات برای دندان‌های کودک در آینده پیشگیری کرد.
